Twee 19e-eeuwse gevangeniscellen op de zolder van het Westfries Museum in Hoorn zijn weer open voor publiek. Enkele jaren geleden ging de zolder dicht vanwege brandveiligheid. Een nieuwe vluchtweg maakte het mogelijk de cellen opnieuw toegankelijk te maken.
Met de komst van de Fransen in Nederland in 1795 kwam ons land onder Frans bestuur. Het oude regentenstelsel en het daarbij behorende bestuursstelsel werden opgeheven. Daardoor verdween ook het College van Gecommitteerde Raden van West-Friesland en het Noorderkwartier dat vanaf 1632 in het gebouw vergaderde.
Het rechtstelsel ging eveneens op de schop. Het Nederlandse systeem van Schout en Schepenen werd opgedoekt. Ervoor in de plaats kwam het Franse systeem van eenheid in rechtsregels. Met een onafhankelijke rechter en openbaarheid van rechtsspraak.
Arrondissementsrechtbank
Het gebouw Roode Steen 15 kreeg een nieuwe functie als arrondissementsrechtbank. De rangorde van de rechtsinstellingen liep op van kanton, via arrondissement tot departement. Het keizerlijke hof in Den Haag vormde de hoogste rechtbank.
In 1877 veranderde de arrondissementsrechtbank van Hoorn in een kantongerecht. De voor te leiden arrestanten van de in dit gebouw gevestigde rechtbanken moesten soms tijdens de rechtsprocedure tijdelijk opgesloten kunnen worden. Daartoe werden op zolder twee cellen getimmerd.
Nieuwe bestemming
In 1881 kreeg het 17e-eeuwse pand een nieuwe bestemming. Het werd museum. De cellen bleven en veel inwoners uit Hoorn bewaren daaraan mooie herinneringen. Zo ook gemeenteraadslid Arnica Gortzak. Toen haar dochter klein was bezocht ze het museum met haar dochter vrijwel wekelijks.
Gortzak: “Bij de cellen stelden we ons voor dat daar mensen zaten die zaten te wachten om op de Roode Steen onthoofd te worden. In gedachten hoorden we op zolder al het gejoel van het publiek. Wij waren daar met zijn tweeën dan heel erg van onder de indruk. Toen we ze niet meer konden bezoeken, misten we ze echt. Ontzettend leuk dat iedereen ze nu weer kan zien”.
Gouden Eeuw
Het Westfries Museum is gevestigd in het monumentale Statencollege uit 1632. De collectie en het gebouw vertellen samen het verhaal van de Gouden Eeuw, met speciale aandacht voor de VOC. Het museum wil heden en verleden met elkaar verbinden en bezoekers verrassen.
Foto: Gemeenteraadslid Arnica Gortzak was de eerste die de cellen bezocht samen met museumdirecteur Ad Geerdink (foto Benno Ellerbroek).