De oude kuiperij aan de Hellestraat in Amersfoort, die op het ogenblik in de restauratiesteigers staat, is een pand van aanzien geweest. Dat blijkt uit bouwhistorisch onderzoek van Agnes Hemmes uit Amsterdam.
Het pand met een vroeg 17e-eeuwse kern, heeft waarschijnlijk een trapgevel gehad en een raampartij in de top, bekroond met een accoladeboog.
Gijsbert van Hoogevest, van het gelijknamige architectenbureau die het achter zijn kantoor gelegen pandje in 2016 aankocht, is enthousiast over de eerste onderzoeksresultaten. Hij hoopt, als het weer een beetje meehelpt, de casco-restauratie in maart/april te kunnen afronden.
“De romp is vermoedelijk binnen zes weken klaar. De pannen liggen op het dak, de schoorstenen zitten er weer op en de zijgevels zijn bijna klaar. Wel moet de verzakking uit de voorgevel nog hersteld worden, net als de vloerconstructie. Ook de achtergevel moet nog een opknapbeurt krijgen”.
De restauratie wordt uitgevoerd door aannemersbedrijf Legemaat van Elst uit Woudenberg.
Puibalk
Uit de aangetroffen bouwsporen blijkt dat over de volle breedte van de voorgevel op drie meter hoogte een puibalk heeft gezeten met daarboven een gemetselde opbouw.
Van binnenuit zijn nog de vlechtingen tegen de daklijst te zien. Bijzonder wordt het 17e-eeuwse smeedijzeren sieranker genoemd in een uitvoering die, samen met de sporen van de trapgevel, duidt op een gebouw met eigenaren die wat te besteden hadden.
Rond 1875 heeft een grote verbouwing plaats gevonden waarbij de steens voorgevel is bepleisterd en voorzien van schijnvoegen. “De Hellestraat was in de 18e en 19e eeuw een belangrijke toegangsweg naar de Varkensmarkt, in het hart van de stad. De panden aan die toegangsweg mochten gezien worden, ze hadden uitstraling”.
De oude kuiperij, sinds 2010 gemeentelijk monument, is het enige van de oude bebouwing die ter plaatse nog over is. Van Hoogevest is blij met de medewerking van de gemeente Amersfoort bij het bouwhistorisch onderzoek.
Marinus Meester
Het tijdelijk opgeslagen interieur van de kuiperij staat te boek als bijzonder industrieel erfgoed. De herinnering is onverbrekelijk verbonden met de kleurrijke Marinus Meester (1933-2015), die het kuipersambacht hooghield en alle aankooppogingen in het kader van stadsvernieuwing afwees.
Van Hoogevest spreekt van een vrijwel uitgestorven ambacht, waarvan hij de erfenis graag in ere wil houden. Bij de toekomstige bestemming denkt hij aan een combinatie van commerciële en culturele activiteiten, met een beperkte openstelling van de kuiperij onder toezicht.
De gemeente Amersfoort en Siësta, dat zich sterk maakt voor behoud van industrieel erfgoed in de Keistad, zijn gevraagd mee te denken bij de uitwerking van die ideeën.
Foto: De oude kuiperij in december 2017 toen de pannen nog op het dak gelegd moesten worden (foto Rob Lureman).