Burgemeester Henri Lenferink van Leiden speldde vrijdag 3 november de versierselen op bij Marieke Kuipers, die bij haar afscheidssymposium in het Lipsius werd benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
Prof. Kuipers heeft zich meer dan veertig jaar met hart en ziel ingezet voor jongere bouwkunst, voor de bescherming ervan, maar ook voor de ontwikkeling van kennis erover. Haar inzet heeft er volgens Lenferink in belangrijke mate toe geleid dat een groot aantal monumenten bewaard is gebleven en dat in binnen- en buitenland bredere waardering is ontstaan voor 20e-eeuwse architectuur.
Loopbaan
Na haar studies kunst- en architectuurgeschiedenis en archeologie te Leiden begon Marieke Kuipers in 1977 bij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, de latere Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Zij legde zich toe op onderzoek naar Nederlands cultureel erfgoed met als primair aandachtsgebied architectuur en stedenbouw van de 20e eeuw.
Met ongekende ijver zette ze zich binnen de dienst in voor erkenning en behoud van het jongere, monumentale erfgoed en groeide uit tot dé rijksspecialist ‘jongere bouwkunst’. In 1978 promoveerde ze aan de universiteit Groningen op het proefschrift Bouwen in beton, een publicatie die door vele andere van haar hand gevolgd zou worden.
Pionier
Marieke Kuipers stond als pionier aan de wieg van het landelijke Monumenten-inventarisatieproject, het MIP, waarbij gebiedsgericht monumenten werden geïnventariseerd en gewaardeerd uit de periode 1850-1940. Dat leidde tot maar liefst 200.000 beschreven objecten en zette de jongere bouwkunst letterlijk op de kaart.
Kuipers was naast haar werk vanaf eind jaren tachtig vrijwillig lid van de International Working Party for the DOcumentation and Conservation of Buildings, Sites and Neighbourhoods of the MOdern MOvement, (DOCOMOMO), de wereldwijde organisatie die zich inzet voor het erfgoed van de Moderne Beweging. Later werd ze secretaris van de International Specialist Committee on Registers van DOCOMOMO, dat zich bezighield met evaluatie en classificatie van modern erfgoed. Met hulp van een groeiend leger vrijwillige vakgenoten in uiteindelijk 60 landen, is daarbij een omvangrijke documentatie ontstaan die zijn weerga in de architectuurhistorie niet kent.
Bijzonder hoogleraar
Van 2000 tot 2008 was Marieke Kuipers bijzonder hoogleraar cultureel erfgoed aan de Universiteit van Maastricht en daarna bijzonder hoogleraar cultureel erfgoed aan de Technische Universiteit Delft. Ze leerde studenten om te ontwerpen met begrip, respect en adequate bescherming van datgene wat er al stond aan cultureel erfgoed.
Als lid van het wetenschappelijk comité voor de 20e-eeuwse bouwkunst van ICOMOS, een van de adviesorganen van UNESCO, zorgde zij ervoor dat enkele van de belangrijkste voorbeelden van de 20e-eeuwse architectuur op de UNESCO Werelderfgoedlijst terecht zijn gekomen.
Foto: Burgemeester Henri Lenferink van Leiden huldigt Marieke Kuipers.