In Castellum Hoge Woerd (Utrecht) zijn vandaag drie unieke meubelstukken gepresenteerd uit de inventaris van het Romeinse schip De Meern 1, dat in 2003 is opgegraven in Leidsche Rijn. Hetzelfde geldt voor de wanden van de kajuit die op het schip stond.
De wanden zijn afgelopen dagen op het schip teruggeplaatst en vandaag voor het eerst te zien. De stukken werden formeel door Jos Bazelmans van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) overgedragen aan wethouder Kees Geldof van Erfgoed.
Het Romeinse schip werd in 1997 ontdekt ten westen van De Meern en is in 2003 opgegraven door de RCE. Al gauw bleek het te gaan om het meest compleet bewaarde rivierschip dat in Noordwest-Europa bekend is uit de Romeinse tijd. De kajuitopbouw stond nog goeddeels overeind, afgezien van het dak, dat was weggespoeld. In deze kajuit werden allerlei persoonlijke bezittingen van de schipper gevonden, zoals schoenen en schrijfgerei, diverse meubelstukken en een grote collectie gereedschappen. Hieruit bleek onomstotelijk dat het schip in vol bedrijf was toen het rond het jaar 190 werd getroffen door een ramp.
Meubelstukken, kajuitwanden en – deurtjes
De vandaag gepresenteerde meubelstukken zijn: een kastje met paneeldeuren, een grote timmermanskist en een kleine kist die opvalt door de bijzondere houtverbindingen op de hoeken. Het geluk wil dat de het grootste deel van de meubelstukken 1800 jaar onder water, dus vrij van zuurstof, is gebleven, waardoor het hout bewaard bleef. De meubelstukken van De Meern 1 zijn binnen de context van het Romeinse rijk volstrekt uniek.
De wanden van de kajuit bestonden uit potdekselwerk van dunne, gespleten plankjes gespijkerd op stijlen, die rusten op de spanten. Twee achterste wanden stonden vast op de bodem van het schip. Daarop een dak. Bijzonder zijn ook de twee bewaarde deurtjes, die vanuit het achterschip toegang gaven tot de kajuit. Zelfs het complexe slotmechanisme met de vergrendeling is bewaard gebleven.
Conservering en restauratie
Na blootlegging en documentatie tijdens de opgraving, zijn deze kwetsbare elementen zo snel mogelijk afgevoerd naar het maritiem depot van de rijksdienst in Lelystad. Daar zijn de objecten, samen met het schip, geconserveerd met behulp van polyethyleenglycol (PEG), een kaarsvet-achtig kunstwas. Daarna heeft Restauratieatelier Restaura de meubels en kajuitwanden met veel zorg opgeknapt. Na deze jarenlange conservering en restauratie kunnen de meubelstukken en kajuitwanden voor het eerst aan het publiek worden getoond.
Castellum Hoge Woerd en de Limes
Het schip zelf is na in 2015 teruggekeerd naar het mede daarvoor gebouwde Castellum Hoge Woerd.
Zeker nu het bijna compleet is, toont het scheepscomplex De Meern 1 het bijzondere karakter van de Romeinse grens (de Limes) in ons land en onderstreept het de unieke conserverende eigenschappen van de Nederlandse bodem. Op het ogenblik werken diverse rijksinstellingen, de provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland en de aanliggende gemeenten aan de voordracht van de Limes als Werelderfgoed.
Foto: Wethouder Kees Geldof (monumenten) van de gemeente Utrecht en Jos Bazelmans van de RCE onthullen 2000 jaar oude meubels van het Romeinse schip De Meern 1.