Rijkswaterstaat laat als voorbereiding op de doortrekking van de A15 van knooppunt Ressen naar de A12 archeologisch onderzoek uitvoeren op het toekomstige tracé. Tijdens het onderzoek is bij Bemmel een compleet Romeins grafveld uit de tweede en derde eeuw na Christus gevonden en opgegraven.
Volgens de archeologen betreft het een begraafplaats van de Romeinse elite in de Betuwe. De omvang en compleetheid van het grafveld en de soorten, diversiteit, hoeveelheid en kwaliteit van de graven en grafgiften zijn uniek voor Nederland.
De opgravingen zijn eind februari afgerond. Om geen schatgravers aan te trekken is het werk in alle stilte uitgevoerd. Temeer omdat volgens Rijkswaterstaat vanaf de eerste ontdekking duidelijk was hoe bijzonder de opgraving is. Het grafveld lag slechts 50 centimeter diep onder een akker in Bemmel. Op die plek rijden naar verwachting over een paar jaar auto’s tussen Rotterdam en Duitsland.
Vier complete askisten
De Romeinen cremeerden hun doden. Daarna begroeven ze de crematieresten samen met grafgiften in een veld, dat bestond uit opgeworpen grafheuvels.
In totaal hebben de archeologen in Bemmel 48 graven ontdekt. In zes van deze graven zijn tufstenen askisten gevonden, waarvan er vier volledig behouden zijn gebleven. Het is voor het eerst in Nederland dat er zo veel askisten op één plek zijn aangetroffen. De grafgiften zijn bijgezet in speciaal getimmerde grafkamers en niet in simpele kuilen, zoals in de meeste gevallen gebruikelijk was.
Topstukken
In het grafveld zijn veel luxe grafgiften gevonden, zoals geïmporteerd, geverfd aardewerken serviesgoed bestaand uit kruiken, kannen, borden, drinkbekers en olielampjes.
Daarnaast is tafelwaar aangetroffen: glazen flessen en een glazen kom, maar ook versierde bronzen schenkkannen, drinkbekers en schalen. Persoonlijke eigendommen zijn schaars in de Romeinse grafcontext. De archeologen hebben echter in het grafveld van Bemmel kledingspelden, haarnaalden, spiegels, een schaar en zelfs een compleet parfumflesje (met inhoud) gevonden. Voorts zijn bijzondere zaken ontdekt, zoals (fragmenten van) vier perkamentrolhouders, voorwerpen die in Nederlandse bodem nauwelijks worden gevonden en een stenen grafmonument met vrouwenafbeelding. Bijzonder is ook de vondst van het skeletje van een baby.
Rijkdom
Een dergelijke rijkdom in grafcultuur met bijbehorende grafgiften is alleen bekend uit Romeinse steden als Nijmegen of van hooggeplaatste villabewoners in Zuid-Nederland, België, Duitsland en Frankrijk.
Bij Bemmel is geen Romeinse stad bekend. Het betekent dat er met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een Romeinse villa in de nabijheid moet liggen.
Publiekspresentatie
De voorwerpen worden nu geconserveerd. Op 27, 28 en 29 april zal een aantal stukken in Bemmel gepresenteerd worden aan publiek tijdens de week van de Romeinen. Volgend jaar zijn de vondsten waarschijnlijk te zien in het Valkhofmuseum te Nijmegen.
Project ViA15
Het rijk en de provincie Gelderland gaan de A15 twaalf kilometer doortrekken en aansluiten op de A12. Zo ontstaat een rechtstreekse verbinding tussen de Rotterdamse haven en Duitsland.
Deze uitbreiding van het wegennet en de verbreding van de A12 en de A15 verbetert ook de regionale doorstroming. Hierdoor reizen weggebruikers sneller tussen Nijmegen/Arnhem, de Liemers en de Achterhoek. Dat komt volgens Rijkswaterstaat de regionale economie en de werkgelegenheid ten goede.
Op het ogenblik wacht het project ViA15 de uitspraak van de Raad van State over het tracébesluit af. Verkeer kan naar verwachting in de periode 2021-2023 voor het eerst over de nieuwe weg rijden.
Zie ook de film op https://www.youtube.com/watch?v=5YLqCN7dIxk
Foto: Het grafveld bij Bemmel vanuit de lucht (ADC ArcheoProjecten/ARCHOL).