Ga naar de inhoud

Kerk Noordbroek met kerkhof en leerkerkje naar SOGK

Noordbroek

Kerk te Noordbroek Foto: Duncan Wijting

Op vrijdag 26 februari draagt de Nederlands Hervormde gemeente van Noordbroek de kerk, het kerkhof en het zogenoemde leerkerkje te Noordbroek over aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Daarmee heeft de SOGK 84 kerken, twee synagogen, 55 kerkhoven/begraafplaatsen en acht (vrijstaande) torens in bezit.

Met de overdracht breekt voor de bijzondere kerk een nieuw tijdperk aan. Wat niet verandert: het gebouw blijft het dorp ter beschikking voor culturele, sociale en maatschappelijke activiteiten.

Laatromaans

De imposante kruiskerk is gebouwd in de vroege 14e eeuw en behoort tot de hoogtepunten van laatromaanse bouwstijl in Groningen. Die is hier goed herkenbaar aan de indeling en bewerking van de muren: een beneden- en bovenzone met veel siermetselwerk in de bovenzone.

Maar het godshuis heeft ook een gotische uitstraling door de hoge muren en bijpassende hoge spitsboogvensters. In het interieur vallen de koepelgewelven op, de vele muur- en gewelfschilderingen en twee overblijfselen uit de katholieke tijd: een sacramentsnis in het koor en een piscina.

Sowieso is het interieur zeer rijk te noemen met een koorhek, een fraai bewerkte preekstoel en een Schnitgerorgel. Het leerkerkje (ook leerhuis genoemd) is gebouwd in 1843 en staat naast de kerk.

Orgel

Het 24-stemmige orgel is in 1696 gebouwd door Arp Schnitger en had aanvankelijk twee klavieren met pedaal. In 1768 verving Albertus Hinsz het verkorte octaaf door een volledig groot octaaf en breidde het aantal registers uit.

Heinrich Freijtag voerde vanaf 1806 vervolgens een ingrijpende verbouwing uit, waarbij de aanblik van het orgel drastisch gewijzigd werd. Hij voegde pedaaltorens toe en vernieuwde het frontpijpwerk. In die periode werd ook het orgelbalkon gemaakt, evenals de draperieën op de wand achter het instrument. In 1855 voerde Petrus van Oeckelen werkzaamheden uit. Hij bracht wijzigingen aan in de registers en bracht een pedaalkoppel aan. De laatste grote restauratie werd vorig jaar afgerond door Mense Ruiter orgelmakers.

Waardevol ensemble

De kerk, het kerkhof en het leerkerkje in Noordbroek vormen samen een historisch waardevol ensemble. Inmiddels is ter plekke een zogeheten Plaatselijke commissie in het leven geroepen.

Deze commissie van vrijwilligers moet praktisch handen en voeten geven aan activiteiten die in en om de kerk ontwikkeld worden, zoals het houden van exposities, het organiseren van lezingen en het verzorgen van rondleidingen. Kortom, alles wat komt kijken bij het ‘draaiende houden’ van de kerk. Maar ook in de nieuwe situatie zullen er nog steeds regelmatig kerkdiensten worden gehouden

Foto: Interieur kerk Noordbroek met orgel (foto Duncan Wijting).