Uit 37 teams die hebben gereageerd op de open oproep voor het verduurzamen van grote stadskerken heeft de jury negen teams van professionals op het gebied van ontwerp, duurzaamheid en erfgoed geselecteerd.
Ze zijn uitgenodigd deel te nemen aan de prijsvraag Sublieme Schoonheid | Sublieme duurzaamheid, die door rijksbouwmeester Floris Alkemade en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in samenwerking met negen grote stadskerken is uitgeschreven.
Aan de teams is gevraagd hun visie te geven op de opgave, waartoe drie urgente thema’s zijn aangereikt. Die betreffen de binnenruimte, energiekoppelingen en verbinding met de omgeving. In juni selecteert de jury per thema één team, die zijn zienswijze mag uitwerken tot een ontwerp.
Poëzie, techniek en schoonheid
De prijsvraag is gericht op opvallende, gezichtsbepalende en monumentale kerken. De meeste kunnen niet altijd uit de voeten met reguliere duurzaamheidstoepassingen.
De gebouwen vragen om innovatieve energieoplossingen mét ontwerpkwaliteit: om een vernieuwende combinatie van poëzie, techniek en schoonheid. Daarom hebben Alkemade en de RCE gevraagd om voorstellen voor ‘inspirerende, innovatieve en passende ontwerpen die bijdragen aan een substantiële verduurzaming van grote stadskerken’.
Breed toepasbaar
De thematiek wordt door elk team uitgewerkt voor drie kerken. Die uitwerkingen moeten aansluiten aan de wensen van de kerkeigenaren, het gebruik, de monumentale waarden en de kwaliteit van dit uitzonderlijke type gebouwen.
Het gaat niet om maatwerk dat slechts toepasbaar is voor één specifiek kerkgebouw, maar om oplossingen die kunnen worden vertaald naar een aanpak en/of productontwikkeling die bruikbaar is voor andere monumentale (kerk)gebouwen.
Negen teams, drie ontwerpthema’s, negen kerken
De jury selecteerde navolgende teams voor de visiefase van de prijsvraag:
Thema: Binnenruimte: klimaat, gebruik en comfort
Kerken: Grote Kerk Zwolle, Pieterskerk Leiden, Stevenskerk Nijmegen
- Rijnboutt, Arup, Crimson Historians and Urbanists;
- NIBE, Van Hoogevest Architecten in samenwerking met NIAG, PhysiBuild en The Missing Link;
- Bureau Belèn, De Groene Grachten, COUP in samenwerking met Hylkema Erfgoed en Bartenbach.
Thema: Energiekoppelingen: opvang, energieopwekking en -uitwisseling
Kerken: Der Aa-kerk Groningen, Grote Kerk Naarden, Oude Kerk Amsterdam
- kbng architectuur, Bouwdynamica in samenwerking met IF Technology;
- Achterbosch Architecten, INNAX, BOEI;
- ABT, Obscura, in samenwerking met Lesia Tolpolnyk.
Thema: Verbinding met de omgeving: toegankelijkheid en inbedding
Kerken: Kathedrale basiliek Sint Bavo Haarlem, Sint Janskathedraal ’s-Hertogenbosch, Domkerk Utrecht
- Office Winhov, Studio L A, TU Delft;
- Braaksma & Roos Architecten, Inside Outside, Antea Group;
- Clubhaus Architecten, DS Landschapsarchitecten, PlantLab, Architectuurhistoricus Joosje van Geest.
Jury
De jury is onafhankelijk van de deelnemers en bestaat uit rijksbouwmeester Floris Alkemade (voorzitter), Susan Lammers, directeur Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Willem Jan de Hek, dominee Protestantse Wijkgemeente Jacobikerk Utrecht, Christien Meindertsma, kunstenaar en ontwerper, Laetitia Ouillet, directeur Strategic Area Energy, TU Eindhoven en Patty Wageman, vertegenwoordiger Grote Kerken Overleg.
De prijsvraag is uitgeschreven in samenwerking met Architectuur Lokaal, secretaris van de jury is Cilly Jansen.
Foto: Interieur van de Oude Kerk in Amsterdam (foto Arjan Bronkhorst).