Hoe geven we kerken een duurzame toekomst? Voor die actuele vraag zien veel gemeenten in Nederland zich geplaatst. Mede door teruglopend kerkbezoek staan de gebouwen onder druk. Om ze te behouden is actie vereist.
Reden waarom steeds meer gemeenten aan de slag gaan met een zogeheten kerkenvisie. Tot en met 2021 kunnen gemeenten bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) financiële steun aanvragen om zo’n visie op te stellen.
Veel animo
Het enthousiasme is groot. Tot dusver hebben 47 gemeenten actie ondernomen. 15 ervan hebben het aangevraagde bedrag inmiddels toegekend gekregen. De overige 32 ontvangen dit najaar bericht.
Het opstellen van een kerkenvisie gebeurt in dialoog tussen de burgerlijke gemeente, kerkeigenaren, inwoners en erfgoedorganisaties. Men gaat met elkaar in gesprek over de toekomst van álle kerkgebouwen binnen de gemeentegrenzen. Monumentaal en niet-monumentaal, oud en nieuw. Welke blijven als kerk fungeren, welke worden geschikt gemaakt voor nevengebruik en welke leegstaande krijgen een andere functie. Ook kunnen partijen met elkaar afspraken maken over het te voeren overleg als kerken gesloten of verkocht worden.
Snel van start
Een van de gemeenten die al met een kerkenvisie werkt is Alkmaar.
“Omdat het college van B en W de zorg voor religieus erfgoed heeft benoemd in het coalitieakkoord, konden we met ons team snel van start”, zegt projectleider Carolien Roozendaal, gemeentelijk bouwhistoricus. “We zijn dit voorjaar begonnen met het voeren van kennismakingsgesprekken met kerkbesturen. In de eerste fase leggen we nadruk op het in beeld brengen van de zorgpunten op het gebied van religieus erfgoed en op het bouwen van een goede vertrouwensband met alle betrokken partijen. Zo werken we met elkaar naar een breed gedragen kerkenvisie”.
Aanvragen financiële steun
De komende drie jaar is negen miljoen euro beschikbaar in de vorm van een decentralisatie-uitkering van het rijk aan lagere overheden, via het Gemeentefonds. Gemeenten kunnen tot en met 2021 het hele jaar door eenmalig zo’n uitkering aanvragen bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Foto: Amersfoort, stadscentrum met beeldbepalende torens en kerken (foto Siebe Swart).