De wijk Batadorp in de gemeente Best krijgt de status van beschermd dorpsgezicht. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft dit namens minister Jet Bussemaker (Cultuur) officieel bekrachtigd.
Batadorp geldt als gaaf voorbeeld van vernieuwingen in de industrie tussen 1850 en 1940, waarbij naast verbetering van het productieproces het welzijn van de arbeider centraal stond. Niet alleen de werkomstandigheden werden verbeterd, ook zorgde de fabriek voor betere leefomstandigheden buiten werktijd.
Historie
De Tsjechoslowaakse schoenfabrikant Bata liet in 1933 voor zijn medewerkers naast de fabriek een dorp bouwen naar voorbeeld van de moederfabriek en het fabrieksdorp in Tsjechoslowakije (nu Tsjechië). De rationele en ordelijke opzet van het dorp zorgde voor strakke vormgeving.
Batadorp telde 130 woningen, sportvoorzieningen, een bioscoop, winkels, een kapper, een restaurant, een school en een boerderij. Er waren een toneelvereniging, een fanfare, een vrijwillig brandweercorps en een dokter. Bata bouwde overal waar het bedrijf vestigingen had dergelijke dorpen.
Vanaf de jaren 60 van de 20e eeuw verdween de schoenenproductie naar lagelonenlanden. Batadorp werd aan de gemeente Best overgedragen; de winkels verdwenen.
Nieuwe bestemming
Voor de rijksmonumentale fabriek wordt een nieuwe bestemming gezocht. De oorspronkelijke bebouwing van Batadorp is grotendeels intact en als industrieel erfgoed historisch van belang.
Nederland telt circa 400 stads- en dorpsgezichten die vanwege hun bijzondere geschiedenis en ruimtelijk beeld door het rijk een beschermde status hebben gekregen.
Foto: Batadorp kort na de bouw met de fabriek op de achtergrond (foto gemeente Best).