Op verzoek van Staatsbosbeheer en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft de Commissie Verkenning Nationale Parken onderzocht welke gebieden in Nederland internationaal onderscheidend zijn op het vlak van natuur, landschap en cultuurhistorie.
Met het advies willen Staatsbosbeheer en de RCE een bijdrage leveren aan verwezenlijking van de Nationale Parken Nieuwe Stijl.
De commissie, onder voorzitterschap van Pieter van Vollenhoven, heeft een handvol gebieden geselecteerd met internationaal bijzondere natuur-, landschaps- én cultureel erfgoedwaarden:
- Het Waddengebied;
- De Hollandse vastelandsduinen, van Den Helder tot Hoek van Holland;
- De Zuidwestelijke Delta, vanaf de Biesbosch tot en met de zone voor de kust van Zeeland;
- De Veluwe, met de overgangen naar de Rijn, de IJssel en de randmeren;
- De IJsseldelta en Weerribben-Wieden, met overgangen naar het Drents Plateau.
Natuur- en landschapsgeschiedenis
De vijf Nationale Landschapsparken geven inzicht in de natuur- en landschapsgeschiedenis van Nederland. Bovendien bieden ze door hun omvang, natuurlijke overgangen en overwegend groene karakter een groot potentieel voor het vinden van oplossingen voor huidige en toekomstige ruimtelijke problemen.
Met het advies van de commissie Van Vollenhoven wordt duidelijk dat verwezenlijking van de betreffende gebieden kan samengaan met het oplossen van opgaven als biodiversiteitsherstel, toekomstbestendig waterbeheer, stikstofreductie, CO2-reductie, circulaire economie en gezondheid.
Voorbeeld
Het handelingskader dat de commissie hiervoor beschrijft, kan als voorbeeld dienen voor andere Nationale Parken.
“We zetten hiermee een brede ontwikkeling in, waarbij natuurparels worden verbonden met het omliggende landschap, maar ook met de aanwezige ondernemers, agrariërs en bewoners. Daarvoor is het nodig dat overheden, zoals in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) staat aangegeven, de bescherming en ontwikkeling van deze gebieden, en de totstandkoming op integrale wijze met partijen in de regio’s voortvarend ter hand nemen”.
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Nederland telt 21 gebieden die de status van Nationaal Park genieten. Zij kunnen het kader dat de commissie schetst als inspiratie gebruiken voor landelijke of provinciale opgaven.
Het is volgens de commissie veelbelovend dat de waarden van waaruit zij tot haar selectie van gebieden is gekomen, ook ten grondslag liggen aan de ontwikkeling van Nationale Parken in Nederland.
Zo zal het gebied Hollandse Duinen (van Noordwijk tot Hoek van Holland) binnenkort de status voor Nationaal Park aanvragen bij verantwoordelijk minister Carola Schouten (LNV).
In de Nationale Parken zijn de afgelopen jaren brede coalities ontstaan vanuit natuur- en landbouworganisaties, ondernemers, bewoners en bezoekers en overheden. Samen dragen zij verantwoordelijkheid voor een gebied met het mandaat en de legitimiteit die nodig zijn voor planvorming en inrichting van het landschap en uitvoeringsprojecten. Natuur is daarbij een belangrijke factor.
Beter beschermen
De Tweede Kamer wil gebieden die unieke natuurkernen, eenmalige landschappen en uitzonderlijk cultuurhistorisch erfgoed bevatten, beter beschermen.
Betrokken partijen hebben hiervoor een standaard opgesteld. Gebieden werken nu aan de criteria uit deze standaard, met als beoogd resultaat dat Nationale Parken echt unieke gebieden voor Nederland zijn (vanwege natuur, landschap en cultuurhistorie).
Om tot een stelsel van Nationale Parken Nieuwe Stijl te komen met internationaal onderscheidende gebieden die kenmerkend en iconisch zijn voor natuur en landschap in Nederland, hebben Staatsbosbeheer en de RCE aan de Commissie Verkenning Nationale Parken gevraagd om te komen tot een landelijk beeld over de vraag:
Waar liggen gebieden met internationaal unieke natuurkernen, alsmede unieke landschappen en uniek cultuurhistorisch erfgoed, die passen bij de benoemde waarden en ambities zoals gesteld in de criteria van de nieuwe standaard? En welke (potentiële) bijdrage kunnen deze gebieden leveren aan de grote ruimtelijke opgaven waar Nederland voor staat?
Zie ook het rapport en bericht van de Commissie Verkenning Nationale Parken.
Foto: Grevelingen (foto Staatsbosbeheer).