In de Georgische hoofdstad Tbilisi is maandag Dali Asanisjvili overleden. Vorig jaar was zij eregast op het Sovjet Ereveld in Leusden, waar haar levensverhaal werd vertolkt door actrice Willeke van Ammelrooy.
Dali werd geboren in 1942, toen haar vader Arsen Asanisjvili al naar het front was vertrokken om tegen nazi-Duitsland te vechten. Dali en haar moeder hoorden nooit meer iets van hem.
Brief
Na de oorlog kon Dali als klein meisje het verdriet van haar moeder niet langer aanzien. Ze besloot haar moeder een brief te schrijven, waarin ze deed alsof ze haar vader was en vertelde dat hij zou terugkomen. Haar moeder was dolgelukkig, totdat bleek dat Dali de brief had geschreven.
Lang na de dood van haar moeder kreeg Dali alsnog te horen wat er met haar vader was gebeurd. Onderzoeker Remco Reiding spoorde haar op in Tbilisi. Dali was ongelooflijk blij met en dankbaar voor dat belangrijke nieuws.
Vader Arsen was krijgsgevangen genomen, gerekruteerd door het Duitse leger en met andere Georgiërs als bewaker ingezet bij een munitiedepot op het fort aan de Sint Aagtendijk in Beverwijk. Daar pleegden ze op 20 april 1945 sabotage door, op de verjaardag van Hitler, 88 handgranaten te stelen. De vijftien Georgiërs werden dezelfde dag nog doodgeschoten en na de oorlog op het Sovjet Ereveld in Leusden herbegraven.
Herdenking
Op 20 april 2012 was Dali voor het eerst op het ereveld en op het fort. Daar werd in het bijzijn van de burgemeester van Beverwijk en de ambassadeur van Georgië een herdenkingsplechtigheid gehouden.
In 2019 kwam Dali opnieuw naar Nederland voor de première van LICHT, theatrale audiotours op het Sovjet Ereveld. Haar levensverhaal werd vertolkt door Willeke van Ammelrooy, die woont in Beverwijk, de plaats waar Dali’s vader werd vermoord. De actrice bezocht samen met Dali het graf van Arsen op het Sovjet Ereveld.
“Mede dankzij Dali is het Sovjet Ereveld geen dode plek meer”, zegt Remco Reiding. “Zij behoort tot de voornaamste mensen die het ereveld een gezicht en een verhaal hebben gegeven”.
Dali overleed als gevolg van corona en hartklachten. Ze werd 78 jaar.
Foto: Dali bij het graf van haar vader (foto Henriëtte van Breukelen).