Forum Groningen, in opdracht van de lokale overheid ontworpen door NL Architects, heeft de 15e editie van Beste Gebouw van het Jaar gewonnen.
De prestigieuze architectuurprijs van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA) voor ‘het gebouw met de meeste meerwaarde voor opdrachtgevers en samenleving’ is op donderdag 22 oktober uitgereikt via een feestelijke livestream.
Tien kanshebbers
Forum Groningen moest het opnemen tegen negen andere genomineerden, verdeeld over vier categorieën: Fenix 1 in Rotterdam, Tiny Holiday Home Vinkeveen, Huis met Staart te Soesterberg, Uitbreiding Rietveldacademie en Sandberginstituut in Amsterdam, de Werkspoorfabriek Utrecht, Vogelobservatorium Tij te Stellendam, Park Paviljoen Het Nationale Park De Hoge Veluwe in Otterlo, Naturalis Biodiversity Center Leiden en DOMUSDELA te Eindhoven.
DOMUSDELA kreeg de Publieksprijs, die vorig jaar naar de LocHal in Tilburg ging.
Jury lovend over winnaar
In haar rapport spreekt de jury bijzonder lovend over winnaar Forum: “Knap hoe de architecten deze kolos op de krappe locatie achter de Grote markt in Groningen hebben laten landen, waarbij de beschikbare ruimte maximaal is benut”.
“Nog veel indrukwekkender is het gebouw zelf, dat sterk contrasteert met de omgeving, maar ook past in deze stad met zijn moderne architectuur. Bovenal waren we onder de indruk van de bruisende binnenwereld, waar studenten boven hun boeken hangen, kinderen spelen en gezinnen een dagje uit beleven. Een gebouw met een enorme aantrekkingskracht en verblijfskwaliteit, dat in alle opzichten een verrijking is voor de stad, als icoon, cultuurwarenhuis, panoramabalkon en als stadshuiskamer”.
Publieksprijs: DOMUSDELA
Architectenbureau: Diederendirrix en Architecten En|En
Opdrachtgever: Coöperatie DELA
De jury is verrast door de architectonische aanpak van dit gebouw en het vernieuwende programma. “Een functie die normaal gesproken naar de rand van de stad ‘verbannen’ wordt, is in het hart van Eindhoven geplaatst, gecombineerd met sociale functies en ruimtes om te vieren. Uit alles blijkt met hoeveel aandacht en liefde de opdrachtgever, de plaatselijke overheid en de ontwerpers bezig zijn geweest om deze transformatie voor elkaar te krijgen”.
Categoriewinnaars
1.
Identiteit en icoonwaarde: Park Paviljoen Het Nationale Park De Hoge Veluwe (Otterlo)
Bureau: De Zwarte Hond & Monadnock
Opdrachtgever: Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe
De jury noemt het Park Paviljoen een krachtig object, tot in detail door ontworpen, en met een gevel die een prachtig licht- en schaduwspel geeft. “Het eigentijdse interieur met open haard is uitnodigend, bezoekers voelen zich er thuis. De plint met zijn zigzag-glazen gevel maakt een mooie overgang tussen binnen en buiten en creëert plekken voor etalages en zitjes. De oude pannenkoekenboerderij is naar een nieuw niveau gebracht, zich voegend bij de iconische gebouwen op de Hoge Veluwe. Mooi, tijdloos, duurzaam. Verlichting, meubels, belettering: aan alles is gedacht. Op een ansichtkaart met het Kröller Müllermuseum en Jachthuis Hubertus, kan dit gebouw er zo bij”.
2.
Leefbaarheid en sociale cohesie: Fenix 1( Rotterdam)
Bureau: Mei architects and planners
Opdrachtgever: Heijmans Vastgoed
De jury was onder de indruk van de ruige betonconstructie en de gedurfde moderne ingreep. “Een gebouw waar iedereen elkaar begroet, met een dansschool, werkruimtes en foodhallen die intensief worden gebruikt, een omgeving die er puik bij staat. Fenix 1 geeft een impuls van jewelste aan een opkomende wijk in Rotterdam”.
3.
Particuliere woonbeleving: Tiny Holiday Home (Vinkeveen)
Bureau: i29 Architects
Opdrachtgever: particulier
In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister, ziet de jury. “De beperkingen hebben de creativiteit aangewakkerd en dat heeft in Vinkeveen een ‘meesterlijk’ ontwerp opgeleverd dat ‘heel veel kwaliteit per vierkante meter biedt’. De geschakelde compositie past prachtig in de omgeving, en levert sfeervolle plekken op, in verbinding met de natuur. Het ontwerp is perfectionistisch tot in detail; zelfs de zwarte buitendouche is mee-ontworpen. Maar het doet nergens geforceerd aan. Een huis met persoonlijkheid, de ultieme plek om de stad te ontvluchten, een prachtig voorbeeld van hoe we kleiner kunnen wonen zonder in te leveren op kwaliteit”.
4.
Stimulerende omgevingen: uitbreiding Rietveldacademie en Sandberg Instituut (Amsterdam)
Bureau: Fedlev onder leiding van Paulien Bremmer in samenwerking met Hootsmans Architectuurbureau
Opdrachtgever: Stichting Gerrit Rietveldacademie
Uit het juryrapport: “Met dit gebouw in Amsterdam is het voorheen gesloten onderwijscomplex opengebroken, en met zijn transparante plint nodigt het uit tot interactie met de straat. Gebruikers worden door het gangloze interieur uitgedaagd over de grenzen van hun vakgebied heen te kijken. De efficiënte en speelse opzet, de integratie van kunst, de aandacht voor natuurlijke ventilatie, de nauwe samenwerking tussen architect en gebruiker: het zijn thema’s die hier samenkomen in een fantastisch en vernieuwend onderwijsgebouw”.
Eervolle vermeldingen
De jury geeft dit jaar twee eervolle vermeldingen aan gebouwen die net niet in aanmerking komen voor een nominatie maar wel bijzondere meerwaarde of kwaliteit hebben die navolging verdient.
Lijnbaan 35-43 (Rotterdam)
Bureau: BureauVanEig
Opdrachtgever: Manhave Vastgoed
Hoe een kozijndetail een heel blok en de aangrenzende stedelijke ruimte doet opleven. Dat laat BureauVanEig volgens de jury zien met deze gevelrenovatie van zes panden aan de Rotterdamse Lijnbaan. Met de eervolle vermelding wil de jury het belang van grondige analyse en probleemstelling onderstrepen, en van het detail als bewijs van een goed concept.
Atlas TU Eindhoven
Bureau: Team V Architectuur
Opdrachtgever: Technische Universiteit Eindhoven
“Het mooiste van dit project in Eindhoven is de experimenteerdrift die eruit spreekt”, meent de jury. “Het uitzetraam is samen met onderzoekers van de faculteit ontwikkeld, evenals het lichtsysteem om het werkklimaat te verbeteren en de toegepaste wetenschap verder te brengen. Deze benadering – het gebouw als studieobject – verdient navolging. Daarom krijgt ook dit project een eervolle vermelding”.
Foto: Winnaar Forum Groningen (foto Marcel van der Burg).