In tijden van corona, waarin wij geneigd zijn ons te verschuilen, krijgt aandacht voor de schoonheid van stad en land extra reliëf. MONUMENTAAL, veelzijdig magazine over erfgoed in Nederland en Vlaanderen, helpt alle liefhebbers gaarne op weg.
De coverstory van het tweede nummer van het tijdschrift in 2020 is gewijd aan de Hamtoren te Vleuten, rijksmonument met een hoofdletter. De middeleeuwse kasteeltoren nabij Domstad Utrecht is gerestaureerd met respect voor zijn historie. Tegelijkertijd zijn van elk vertrek verwarming en boiler op afstand te bedienen. Resultaat: het beste van vroeger en nu op een plek uit 1260.
Onder de hoede van eigenaar Bas Kennis, toetsenist van de Zeeuwse popformatie Bløf, is de Hamtoren ingrijpend opgeknapt. “Het gebouw verkeerde in slechte staat”, herinnert zich de muzikant. ”In de jaren zeventig is het aan de binnenzijde grondig gerestaureerd. Maar aan de buitengevels is niets gedaan”.
Speerpunt van de jongste ingreep was verduurzaming, met behoud van wooncomfort. Kennis: “Het was een uitdaging een kasteeltoren uit de 15e eeuw zo duurzaam mogelijk aan te pakken”.
Huis met de Hoofden
MONUMENTAAL nr. 2 – 2020 geeft ook ruim baan aan de gevelrestauratie van het Huis met de Hoofden, beeldbepalend pronkjuweel aan de Amsterdamse grachtengordel.
Met de voltooiing van het subtiele karwei is een nieuwe stip gezet op de tijdlijn van het monumentale pand, waarvan het vooraanzicht volgens deskundigen behoort tot de mooiste en meest authentieke gevels in het hart van de Nederlandse hoofdstad.
Post Utrecht
De voorbeeldige transformatie van het voormalige hoofdpostkantoor aan de Neude te Utrecht tot Post Utrecht spreekt eveneens aan. Het markante gebouw herbergt niet alleen een nieuwe centrale bibliotheek, maar ook winkels, een versmarkt, horeca en een fietsenstalling. De apriluitgave van MONUMENTAAL laat het uitgebreid zien, in woord en beeld.
Vroeger bevond zich op die centrale plek van het bisschoppelijke Utrecht het Sint Cecilia Convent. Veel later was de Rijksmunt er gevestigd. In 2011, bijna negentig jaar na de opening en inmiddels rijksmonument en stadsicoon, sloten de deuren van het allerlaatste zelfstandige postkantoor van Nederland.
IJzerzandsteen
In het Hageland en de Zuiderkempen, in de Belgische provincies Vlaams-Brabant, Limburg en Antwerpen, staan historische gebouwen in Diestiaan ijzerzandsteen. Denk aan de Sint-Eustachiuskerk te Zichem, de Sint-Sulpitiuskerk en de Sint-Catharinakerk in Diest, de Sint-Catharinakerk in Kortrijk-Dutsel en de Sint-Pieterskerk te Langdorp. Bekendste voorbeeld is de Maagdentoren in Zichem.
De roestbruine ijzerzandsteen werd van de middeleeuwen tot de 19e eeuw gebruikt bij de bouw van kerken, kapellen, kastelen, watermolens, bruggen, sluizen en kaaimuren. De meeste van die gebouwen en constructies zijn vandaag de dag beschermd als monument of opgenomen in de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed. Sinds het midden van de 20e eeuw zijn de laatste groeves gesloten en kan er geen ijzerzandsteen meer ontgonnen worden.
Aan de Langenberg te Diest, langs de Turnhoutsebaan, is najaar 2019 toch (tijdelijk) opnieuw Diestiaan ijzerzandsteen ontgonnen op een werf van het Vlaams agentschap Wegen en Verkeer. Bekend was dat op die plek ijzerzandsteen aan de oppervlakte zat. Het materiaal kwam vrij bij de heraanleg van een scherpe bocht.
MONUMENTAAL bericht erover in de even indringende als verklarende reportage IJzerzandsteen langs de kant van de weg.
En verder
Verder o.a. een artikel over het Nederlands Bakkerijmuseum te Hattem, dat met de aankoop van het nabijgelegen historische Daendelshuis klaar is voor de toekomst. De reportage ademt De aroma’s van brood en banket.
De impressie Een eeuw natuur en vermaak op De Braak geeft een gedocumenteerd beeld van de eerste landgoedaankoop van de Vereniging Natuurmonumenten honderd jaar terug.
Vesting Naarden
Bijzondere aandacht is er ook voor Naarden, Nederlands best bewaarde vesting. Beheer van het militair erfgoed ter plaatse blijkt een grote verantwoordelijkheid
In Hulde aan de stolp verklaart de voorzitter van de Boerderijenstichting NH waarom dit bijzondere boerderijtype in Noord-Holland op de politieke agenda moest. Het luiden van de noodklok door drie erfgoedbehartigers gaf bescherming van de monumentale West-Friese stolp een nieuwe impuls.
Rijtjeshuis weer samen
Medewerker Rob Lureman ging in Rotterdam opnieuw op bezoek bij Heleen Euwe. Hij bezocht haar eerder in november 2018. Lees zijn verslag Eenzaam rijtjeshuis niet langer alleen.
Tenslotte geeft de komende MONUMENTAAL onder de titel Bouwen aan de Wilde Kust o.a. uitleg over de aanleg van infrastructuur in Suriname. In het kustgebied legden Nederlanders polders, dijken en plantages aan.
MONUMENTAAL nr. 2 – 2020 is verkrijgbaar vanaf vrijdag 10 april. www.monumentaal.com
Foto: De Hamtoren in Vleuten. Eigenaar Bas Kennis: “Het was een uitdaging een kasteeltoren uit de 15e eeuw zo duurzaam mogelijk aan te pakken”.