In Waaxens (Friesland) zijn donderdag 31 oktober twee bijzondere hekpalen onthuld. Ze markeren de plek waar vanaf de late middeleeuwen de state Tjessens heeft gestaan.
De state was gebouwd op een terp die teruggaat tot het begin van onze jaartelling. Aldaar is dus honderden jaren gewoond en gewerkt. De state van weleer is vanaf de late 19e eeuw afgebroken.
De laatste resten, waaronder een parkbos, verdwenen tijdens de oorlogsjaren. Overgebleven zijn slechts delen van watergangen die rond de state lagen. De oude terp is als een flinke bolling duidelijk te onderscheiden in het vlakke landschap
Beschermingsmaatregelen
Het hele terrein van de terp en de voormalige state Tjessens is archeologisch rijksmonument. Het was vroeger in gebruik als grasland, maar enkele jaren geleden wilde de huidige gebruiker het land omzetten naar akkerland.
Maar akkeren op zo’n archeologisch monument is een hele uitdaging. Door jaarlijks ploegen kan de duidelijke bult op het terrein worden afgevlakt, waarbij archeologische resten bloot komen te liggen en vergaan.
Uniek experiment
Ter plaatse is sprake van een uniek archeologisch instandhoudingsexperiment.
De huidige gebruiker heeft in overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de gemeente Noard-East Fryslân de grond met 30 centimeter opgehoogd om ervoor te zorgen dat zijn ploeg de archeologische resten niet beschadigt.
Tjessens is voor de rijksdienst voor zover bekend de eerste plek in Nederland waar een dergelijk experiment wordt gehouden. De RCE volgt de ontwikkelingen nauwgezet, o.a. door jaarlijks hoogtemetingen te verrichten om te zien of de ophogingslaag ‘slijt’. Tot dusver zijn de resultaten volgens de rijksdienst bemoedigend.
Hekpalen
Om een en ander te vieren, maar ook om het monument in het landschap te markeren, zijn twee hekpalen geplaatst die de voormalige entree van de state Tjessens aangeven.
Tussen de palen door is er goed zicht op de terp die zich boven het landschap verheft.
Foto: Nieuwe hekpalen markeren de plek waar vanaf de late middeleeuwen de state Tjessens heeft gestaan (©David Vroom Photography).