Ga naar de inhoud

Klooster Nuenen wordt cultuurhuis

Braaksma en Roos Architectenbureau gaat in opdracht van de gemeente Nuenen een nieuw ontwerp maken voor het voormalige klooster in het stadshart.

Het rijksmonument heeft door de geschiedenis heen tal van functies gekend, van klooster en meisjesschool tot ziekenhuis en cultuurcentrum. In nauwe samenwerking met de gebruikers en de lokale overheid wordt die laatste functie nieuw leven ingeblazen.

Het vernieuwde Klooster Nuenen moet straks een laagdrempelige, multifunctionele en inspirerende plek zijn, waar een grote diversiteit aan activiteiten gefaciliteerd kan worden.

Sociaal-cultureel middelpunt

Het Nuenense Sint Elisabethgesticht is in 1887 ontworpen door architect Johannes Heijkants als huisvesting en ‘liefdehuis’ van de Zusters van Jezus, Maria en Jozef. Het bijbehorende klooster verrees in 1897.

De congregaties van broeders, maar vooral van zusters stortten zich destijds op sociaalmaatschappelijke taken als zorg en onderwijs. In de jaren 80 van de vorige eeuw was al sprake van sloop van het klooster als het niet langer in gebruik zou zijn als ziekenhuis. De bevolking van Nuenen stak daar echter een stokje voor door het gebouw voor te dragen als rijksmonument, met succes.

Sinds 1998 is het voormalige klooster in gebruik als cultureel dorpscentrum; maar het voldoet niet langer aan de wensen van alle gebruikers. In een intensief samenwerkingstraject met de gemeente Nuenen en diverse clubs, verenigingen en andere gebruikers wordt daarom nu gewerkt aan een nieuw, toegankelijk ontwerp waarin wordt teruggegrepen op de oorspronkelijke beleving van het klooster.

Eeuw van transformatie

Architect Heijkants ontwikkelde zijn zogenoemde ‘liefdehuizen’ vaak met vaste onderdelen; een hoofdhuis met twee zijvleugels, een binnenhof en een omloop.

Het hoofdgebouw was het domein van de zusters en de rector, de rest van de bouwdelen werd ingezet voor sociaalmaatschappelijke taken. In de linkervleugel huisde van meet af aan een gemengde kleuterschool voor jongens en meisjes en een rooms-katholieke meisjesschool. De rechtervleugel was ziekenhuis en kraamkliniek.

Na diverse verbouwingen en in-gebruik-name van het gebouw als cultuurhuis is de laatste grote ingreep gemaakt in 1995. Voor het nieuwe theatergebouw zijn de glazen verbindingsgang naar de kapel en een deel van de onderwijsvleugel gesloopt en is ook de voormalige binnenhof geheel overkapt met een stalen constructie.

Ondanks de uitbreiding in ruimte voorziet het gebouw niet optimaal in de behoeften van de gebruikers. Het nodigt vanaf de straatkant onvoldoende uit, het interieur is verrommeld en versleten, de routing is onduidelijk en de prachtige tuinen komen niet tot hun recht. Daarnaast is er de vraag het klooster flexibel in te richten om het voor toekomstig gebruik gereed te maken.

Centrale bibliotheek

De uitdaging ligt volgens Braaksma en Roos Architectenbureau in het vinden van de optimale aanpak waarbij de gebruikers de ruimte krijgen hun wensen uit te spreken, maar waarbij tegelijkertijd de authentieke details van het gebouw gekoesterd worden.

Daarbij begint deze visie in het centrum van de oorspronkelijke architectuur; het kloosterhof. Daar verrijst de nieuwe bibliotheek als centrale hal en kloppend hart van het cultuurcentrum. “Door strategisch gekozen doorbraken oogt het interieur ruimtelijker, ontstaan er open zichtlijnen en voelt de routing logisch en natuurlijk”, aldus het architectenbureau.

Spel met het licht

De centrale ruimte wordt getransformeerd van donker en drukkend naar licht en ruimtelijk; het hart van het gebouw. Gebruikmakend van de bestaande constructie wordt het donkergrijze dak vervangen voor een lichte variant.

Door een slim ontwerp laat het dak veel daglicht toe maar blijft de warmtelast beperkt en verbetert de akoestiek in de ruimte. Daarnaast voorziet de grafische vormgeving in een functionele berging voor diverse installaties.

“Resultaat is een bijzonder plafondlandschap met een speelse uitwerking van licht dat het oorspronkelijke karakter van de kloosterstructuur in nieuw perspectief zet”.

Foto: artist impression van het kloosterhof (Braaksma en Roos Architectenbureau).

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.