Ga naar de inhoud

Museum Schiedam opent Kijkdepot in Havenkerk

Half maart opent in de recent gerestaureerde Havenkerk te Schiedam het Kijkdepot Schiedam. Daar nemen medewerkers van het Stedelijk Museum samen met experts en publiek de historische collectie onder de loep.

“We hopen dat mensen straks – coronaproof – komen kijken en hun verhaal over de voorwerpen vertellen”, zegt Merel van der Vaart, conservator stadsgeschiedenis.

Het Kijkdepot Schiedam in de Havenkerk is van 13 maart tot en met 22 augustus 2021 open. Het museumgebouw zelf is vanwege een gemeentelijke renovatie dicht, het voormalige godshuis is een tijdelijk thuis.

Kop en schotel

In 2018 deed het museum al onderzoek naar 10 procent van de historische collectie. Nu komt de rest uit depot, circa 5.500 stukken. Het museum gaat ze per thema bekijken. Denk aan visserij, religie, ondernemen en stedenbouw.

Wie kennis heeft over een specifiek onderwerp, is welkom er straks over te vertellen. Bij het thema ondernemen kom je bijvoorbeeld de kop en schotel (1971) van het Schiedamse bedrijf Hoek Loos tegen. Heb je daar herinneringen aan? Of ben je nieuwsgierig naar wat er allemaal is?

Achter de schermen

In de Havenkerk is mettertijd niet alleen het depot met duizenden objecten te zien, maar ook mensen aan het werk. Zij doen onderzoek, fotograferen en verrichten werkzaamheden die ze normaal achter gesloten deuren doen.

Liefhebbers kunnen ronddwalen tussen de depot-rekken en ervaren hoe dat voelt: letterlijk als een kijkje achter de schermen. Weet je zelf iets of heb je vragen? Iedereen kan meedoen door een reactie achter te laten, een medewerker aan te spreken of deel te nemen aan een van de activiteiten. Ook voor scholen zijn er programma’s.

Typemachine

Bij het eerdere project riep het museum eveneens de hulp in van het publiek. Dat was uniek in museumland. Veel (ex)Schiedammers kwamen langs en lieten hun verhaal optekenen, bijvoorbeeld over de typemachine uit het begin van de 20e eeuw.

Aanvankelijk vroegen experts zich af waarom de voorloper van de computer een plek in het museumdepot had. Een alledaagse ‘ouderwetse’ schrijfmachine, wat zou daar nu typisch Schiedams aan zijn? Wat maakte ‘m Schiedams cultureel erfgoed?

Eerste vrouw

Uit onderzoek in samenwerking met het Stadsarchief Schiedam bleek dat de eerste vrouwelijke ambtenaar van Schiedam erop had gewerkt. Corrie van Kemenade kwam in 1915, tijdens de Eerste Wereldoorlog, in dienst bij de gemeente.

Het onderzoek leerde ook over de (on)gelijke beloning van man en vrouw. Corrie verdiende 20 gulden per maand. Een mannelijke collega die hetzelfde werk deed ging naar huis met 30 gulden. Meer over de typmachine en het waarderen van de collectie op de video van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, klik hier.

Database

Tijdens het Kijkdepot Schiedam zal worden gekeken of een object wel, niet of misschien moet worden bewaard. Daarvoor is het belangrijk het verhaal van een object te kennen. Alleen dan wordt de waarde voor de stad Schiedam bekend.

De uitkomsten legt het museum vast voor latere generaties. Op die manier kunnen zij altijd terugvinden waarom een bepaalde keuze is gemaakt. Voorwerpen die niet langer bij de collectie horen, komen in een speciale landelijke database voor musea. Mogelijk zijn ze elders beter op hun plek. Bij dat proces volgt het museum de richtlijnen en gedragscode van de Nederlandse musea. Kijk daarvoor hier.

Voetenstoofjes

De verzameling omvat een groot aantal voetenstoofjes, een soort mini-kacheltjes waar je gloeiende kooltjes in kan doen. Met een deken over je benen hielden ze je lekker warm. Wat zijn de Schiedamse verhalen erover?

Hetzelfde geldt voor het aap-noot-mies-leesplankje in de collectie dat sinds 1969 in bezit is van het museum. De eerste versie werd eind 19e eeuw bedacht door een hoofdonderwijzer uit Friesland. Welk verhaal maakt er Schiedams cultureel erfgoed van?

Migratiegeschiedenis

Als onderdeel van het Kijkdepot Schiedam voert het museum gesprekken met Schiedammers over migratiegeschiedenis.

“Want migratieverhalen heeft de collectie niet”, zegt conservator Van der Vaart. “We hopen duidelijk te krijgen hoe we dat kunnen opvullen. Migratie is geen nieuw fenomeen. Al zeker sinds de 17e eeuw spelen migranten in de stad een belangrijke rol. De oprichter en naamgever van het ‘typisch Schiedamse’ bedrijf Nolet kwam uit wat we nu België noemen. We willen ook onderzoeken welke migratieverhalen er al wél in onze verzameling te vinden zijn en de verhalen aanvullen”.

Vork

Op verzoek van het museum fotografeerde Thomas Nondh Jansen collectiestukken in het Schiedam van nu. Hij combineerde ze met huis- tuin- en keukenspullen.

Het zilveren vorkje (1807) op de foto met verschillend gebak werd vergeefs gemaakt voor Napoleon. De keizer zou Schiedam bezoeken, maar liet de stad links liggen. Na Delft reed zijn koets rechtstreeks naar Rotterdam. Een aantal jaren later prikte er wel een koning mee: koning Willem II, die in 1846 naar Schiedam kwam.

Historisch museum

Het Stedelijk Museum Schiedam was bij zijn oprichting in 1899 een historisch museum. Bijna een halve eeuw later – in het midden van de jaren vijftig – besloot de gemeenteraad dat het roer om moest.

Het museum ging zich richten op kunst van ‘thans leevende kunstenaars’. Iets meer dan een halve eeuw nadien – sinds 2016 – staat die collectie weer in het licht. De stadsgeschiedenis maakt blijvend onderdeel uit van het tentoonstellingsprogramma.

Steun

Voor het Kijkdepot Schiedam kreeg het museum steun van het Fonds Schiedam Vlaardingen en het Mondriaan Fonds. Dieuwertje Wijsmuller die in 2018 betrokken was bij het project en dit soort processen eerder begeleidde, doet opnieuw mee als extern deskundige.

Het museum zegt ook de Stichting BOEi, Fun-Key, alle modellen en basisschool De Peperklip dank.

Foto: Wat maakt een voorwerp typisch Schiedams? Een leesplankje, stoofjes, koffiepot, kop, schotel, vork? (foto Thomas Nondh Jansen).

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.