De Nederlandse Kastelen Stichting (NKS) wil zich stapsgewijs ontwikkelen van kenniscentrum naar een kennisgedreven, onafhankelijk pleitbezorger voor kastelen en buitenplaatsen. Als ‘verbinder’ die zich, in samenwerking met andere organisaties, inzet voor behoud van kastelen en buitenplaatsen, historische interieurs en het omliggende historische groen. Dat blijkt uit de nieuwe koers van de NKS, die vandaag (dinsdag 26 januari) per nieuwsbrief digitaal is geopenbaard.
Om haar nieuwe rol goed te kunnen invullen, blijft de stichting naar eigen zeggen investeren in kennis over en waardering/bekendheid van kastelen en buitenplaatsen. Daartoe zal zij relevante activiteiten financieel ondersteunen of zelf organiseren met hulp van vrijwilligers. Te denken valt aan studies en publicaties, lezingen, excursies, magazine Het Buiten en de Dag van het Kasteel. De organisatie van het jaarlijkse publieksevenement Dag van het Kasteel wordt, net als Het Buiten, buiten de organisatie gebracht.
De bibliotheek, aldus de NKS, moet toegankelijk worden gemaakt, evenals het archief en het lexicon. Nagegaan wordt of het onderbrengen van deze onderdelen bij andere organisaties daaraan een bijdrage zou kunnen leveren. De stichting blijft online aanwezig met haar website en nieuwsbrieven en blijft zorg dragen voor de collecties die haar zijn toevertrouwd.
Pleitbezorger
De pleitbezorgersrol, zo is de bedoeling, begint bescheiden en zal in de loop van de jaren geleidelijk worden uitgebouwd. Niet alleen richt de NKS zich op sectorbrede dossiers als verdroging, bouwplannen, successie en fiscale problematiek, ook zet de stichting zich in voor de bescherming van individuele kastelen en buitenplaatsen. Zij wil gevraagd en ongevraagd haar mening en/of advies geven om onwenselijke ontwikkelingen tegen te gaan en om goede ontwikkelingen te ondersteunen dan wel te initiëren.
“Toegepaste kennis is de basis van ons handelen”, verklaart de NKS. “Deels puttend uit eigen bibliotheek en archieven, deels door het bij elkaar brengen van kennis van relevante organisaties en deskundigen (de rol van kennismakelaar). We gaan in gesprek met partijen (w.o. overheden, particulieren en projectontwikkelaars) die betrokken (kunnen) zijn bij plannen die betrekking hebben op kastelen en buitenplaatsen. Waar nodig willen wij proberen die plannen bij te sturen, ertegen in beroep gaan of om handhaving verzoeken”.
Uitbreiding bestuur
De komende periode zet de NKS in op het uitbreiden van het bestuur met actieve leden met diverse deskundigheden en achtergronden (historisch, bouwkundig, juridisch en bestuurskundig). Op termijn is ook werving van actieve en betrokken vrijwilligers voor bemensing van specifieke commissies (o.a. voor belangenbehartiging en de beoordeling van aanvragen) voorzien.
Financiering
Het rendement op het vermogen van de stichting wordt ingezet om voornoemde activiteiten mogelijk te maken. Daarnaast blijft de NKS het donateurenbestand koesteren en waar mogelijk verder uitbouwen. Het werven van legaten en erfstellingen zal ook aandacht blijven hebben, evenals de werving van fondsgelden en subsidies voor specifieke projecten.
In het bestuur van de NKS hebben zitting Iris Broersma, Anniek Meinders, Tom Peijster, Max Schimmelpenninck en Hester Schölvinck.
Foto: Landhuis Bellinckhof in Almelo (foto Merel Spithoven).
Het wordt druk in het land van kastelen en buitenplaatsen. Wie komt nu dus op voor en adviseert over kastelen en buitenplaatsen en hun interieurs en omliggend groen?
NKS, Heemschut, Cuypersgenootschap, Staatsbosbeheer, SKBL, Ned. Tuinenstichting, Tuinhistorisch Genootschap Cascade, enige Provinciale Landschappen, St. Historische Interieurs, Ver. Nederlands Cultuurlandschap, Ver Part. Historische Buitenplaatsen, …..en wie vergeet ik dan nog allemaal? Ja zeker de talloze plaatselijke historische verenigingen, die in vele gevallen heel veel kennis in huis hebben.
Het tijdschrift ‘Het Buiten’ en de organisatie van de ‘Dag van het Kasteel’ worden ondergebracht in zelfstandige stichtingen als ik het goed begrijp. Bibliotheek, archief en lexicon worden mogelijk onder gebracht bij andere organisaties. Het Nationaal Archief en de Nationale (Koninklijke) Bibliotheek lijken me de aangewezen instellingen. Makkelijk ook voor de onderzoekers, hoeven ze niet ook nog naar Klooster OLV Ter Eem in Amersfoort te reizen.
Mijn indruk is dat de NKS helemaal wordt uitgekleed, en dat op den duur alleen een adviserende rol blijft behouden. En de adviseurs die dan per geval worden aangetrokken kunnen net zo goed door de RCE worden aangetrokken, ook deze instelling richt zich op klimaat en bouwplannen. En kunnen de genoemde sectorbrede dossiers niet ook behartigd worden door de universiteiten en de Ver. PHB?
Kortom, ik vraag me af of de nieuwe koers de juiste is. De kennis betreffende kastelen en buitenplaatsen in Nederland was al erg verspreid en dat zal nu alleen nog maar toenemen. Dat betreur ik ten zeerste.
Carla Oldenburger