Negen initiatiefnemers van een herbestemming van een monumentale kerk of kapel hebben zaterdag 16 november de Pieter van Vollenhovenprijs ontvangen. Met de prijs wil de jury extra aandacht geven aan de opgave die er is om monumentale kerken in ons land te behouden.
In de herbestemde Lutherse kerk Bizar-Bazar te Arnhem, een van de winnaars, werd de prijs persoonlijk uitgereikt door oud-voorzitter van het Nationaal Restauratiefonds prof. mr. Pieter van Vollenhoven en minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).
Erkentelijkheid
Met de herbestemmingsprijs, die door een onafhankelijke jury van erfgoedspecialisten wordt toegekend, spreekt Van Vollenhoven zijn erkentelijkheid uit voor initiatiefnemers van deze negen succesvolle herbestemmingen.
“Het zijn allemaal voorbeelden van geslaagde herbestemmingen van religieus erfgoed. Kerken of kapellen, die door het doorzettingsvermogen van deze initiatiefnemers behouden blijven. Daarvoor heb ik grote waardering”.
Winnaars 2019
De winnaars 2019 zijn
- De Eben Haezer kerk in Appingedam, het oudste en nog functionerende Molukse kerkgebouw in Nederland, is door de inzet van de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) nu ook een informatiepunt over de geschiedenis van de Molukse gemeenschap;
- DePetrus in Vught is een cursus- en ontmoetingscentrum geworden met onder meer een bibliotheek, een leescafé, een wereldwinkel, de VVV, Welzijn Vught en het Vughts Museum. De Stichting tot behoud van DePetrus heeft zich voor deze herbestemming sterk gemaakt;
- Eigenaresse Mirella Kreger gaf de Lutherse kerk in Arnhem de functie van hotel en restaurant, genaamd Bizar-Bazar;
- De familie Den Hertog verwezenlijkte vanuit haar persoonlijke binding met Het Witte Kerkje haar twee generaties woonhuis en een bed and breakfast, een gemeentelijk monument in Zevenhoven;
- Door de inzet van de Stichting Cuyperskerk biedt de Cuyperskerk in Sas van Gent nu ruimte aan een restaurant, een versmarkt, een brouwerij en diverse evenementen;
- Judith Rimmelzwaan was een van de initiatiefnemers die de Kapel van het Beggarden Klooster in Roermond herbestemde tot woonhuis;
- Het neogotische kerkje in Laag-Keppel heeft door de inzet van de familie Hulshof van Kunst of Art de functie van galerie, kunstuitleen, ervaringsatelier en tentoonstellingsruimte gekregen;
- In de St. Willibrorduskerk in Hooge Zwaluwe kan nu gedineerd worden in restaurant Onze kerk. De familie Simonis heeft de herbestemming tot stand gebracht;
- De Zaandijkerkerk in Zaandijk biedt door de inzet van Stadsherstel Amsterdam en de Vereniging Zaans Erfgoed na herbestemming onderdak aan jongeren met een autistische stoornis.
De jaarlijkse prijs, Van Vollenhoven in 2013 aangeboden bij zijn afscheid van het Nationaal Restauratiefonds, wordt toegekend aan een particulier of organisatie die de uitdaging is aangegaan een monument in Nederland te behouden door het een nieuwe bestemming te geven.
In zijn jaren als voorzitter van het Restauratiefonds heeft prof. mr. Pieter van Vollenhoven zich steevast sterk gemaakt voor initiatiefnemers die hun nek uitsteken om een monument te kunnen behouden. Om dat gedachtengoed levend te houden is de prijs ingesteld.
Vorige winnaars
De Pieter van Vollenhovenprijs is in 2014 voor de eerste keer uitgereikt. De afgelopen jaren zijn zeven initiatiefnemers ermee bekroond:
- (2014) Huis van Bewaring, Almelo – gevangenis herbestemd tot hotel;
- (2015) Stationsgebouw Houthem-St.Gerlach – herbestemd tot vakantiewoning;
- (2015) De Hallen, Amsterdam – de oude tramremise heeft diverse culturele, maatschappelijke en horeca functies gekregen;
- (2016) Faralda Cranehotel, Amsterdam – de kraan op de NDSM werf is herbestemd tot designhotel;
- (2016) Fort Resort Beemster, Zuidoostbeemster – dit fort is nu een luxe wellness resort, restaurant en hotel;
- (2016) Landgoed Klarenbeek, Klarenbeek – de voormalige fabriekspanden zijn herbestemd tot galerie, restaurant, feestlocatie en een ruimte waarin meubels worden gerestaureerd;
- (2017) De Ploeg in Bergeijk, fabriekshal is herbestemd tot productiewerkplaats voor de ontwikkeling van museale tentoonstellingselementen.
Niet eenvoudig
Herbestemmen van monumenten is vaak geen eenvoudige opgave. Dat geldt voor alle typen monumenten, maar in het bijzonder voor religieus erfgoed.
Reden waarom de jury er in 2019 voor heeft gekozen de prijs uit te reiken aan negen kerken en/of kapellen die zich hadden aangemeld. Ieder jaar is 10.000 euro beschikbaar, dat bedrag wordt ditmaal verdeeld onder de negen winnaars.
Hulp bij problemen
Naast het belonen van herbestemmingsprojecten, biedt prof. mr. Van Vollenhoven hulp aan bij herbestemmingsprojecten die (nog) niet soepel verlopen. Denk aan bemiddeling of advies bij bouwkundige problemen, trage vergunning trajecten en tegenstrijdige regelgeving.
Heeft u ervaring met een succesvol herbestemmingsproject en wilt u uw kennis delen met nieuwe initiatiefnemers? Of kunt u hulp gebruiken? Mail naar commissieherbestemming@minocw.nl
2020
Begin 2020 wordt het aanmelden van herbestemmingsprojecten voor de prijs weer opengesteld via www.restauratiefonds.nl/pieter-van-vollenhovenprijs
Foto: Na de prijsuitreiking poseerden de winnaars met prof. mr. Pieter van Vollenhoven en minister Ingrid van Engelshoven (OCW) trots voor de fotograaf (foto Joost Enkelaar Fotografie).
Een heel goed initiatief! Fijn dat het gelukt is negen kerken te herbestemmen, zodat ze niet uit het straatbeeld verdwijnenen. We moeten zuinig zijn op ons cultureel erfgoed.