Na de Tweede Wereldoorlog stonden de kapitalistische en de communistische wereld tegenover elkaar: de Verenigde Staten en hun bondgenoten versus de Sovjet-Unie en partners. Die zogeheten Koude Oorlog, vooral bestaand uit dreigementen over en weer, leidde in 1962 (Cubacrisis) bijna tot de Derde Wereldoorlog.
De betreffende periode heet zo omdat sprake was van een oorlog zonder wapens. Wel was er een kernwapenwedloop. Na de val van de Berlijnse Muur in 1989, het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en het ontbinden van het Warschaupact kwam in 1991 aan de Koude oorlog een eind.
Angst
Toch heerste ook in Nederland tientallen jaren de angst dat de Sovjet- Unie ons land zou aanvallen, mogelijk met gebruik van atoomwapens.
In het diepste geheim zijn daarom onder overheidsgebouwen beschermde onderkomens gecreëerd. Vanuit de gedachte, dat – na de val van de bom – ministers met een aantal ambtenaren in die ondergrondse noodzetels nog weken het bestuur van het land zouden kunnen voortzetten. Dikke stalen deuren en betonnen muren moesten aanvallen met nucleaire wapens en gifgas weerstaan.
In geval van nood
Onlangs liet de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) de bouwgeschiedenis en het functioneren van twintig noodzetels onderzoeken. Dat resulteerde in het rapport In geval van nood. Ondergrondse noodzetels voor de rijksoverheid tijdens de Koude Oorlog, geschreven door bunkerspecialist Kees van Leeuwen.
Het verslag sluit aan bij het nieuwe beleid van de RCE om meer aandacht te vragen voor erfgoed uit de Koude Oorlog. Dat wil de dienst doen via kennisopbouw en kennis delen met het erfgoedveld, en via een beperkt aanwijzingsprogramma. Op dinsdag 16 maart vindt in dat kader een webinar plaats. Thema: het erfgoed van de Koude Oorlog.
Hoe zag zo’n noodzetel eruit, welke voorzieningen waren er en wat is er nu nog van te zien? Kijk mee en ga op pad met Ben, Kees en Erik en waan je heel even in de Koude Oorlog. Bekijk de video.
Foto: Noodzetel in Den Haag (foto RCE).