Met de deur in huis. Historische woonhuisplattegronden in Nederland: de typologie van de entreeruimte, ca. 1550-1950 is de titel van een nieuwe publicatie over het historische woonhuis in Nederland.
Auteur Wouter van Elburg, als onderzoeker verbonden aan Hendrick de Keyser Monumenten, promoveerde eerder deze maand aan de Universiteit van Amsterdam op het gelijknamige proefschrift. Daartoe analyseerde hij ruim 2.500 historische woonhuisplattegronden uit meer dan 700 plaatsen, samen meer dan 500 jaar woonhuisgeschiedenis omvattend.
De dissertatie is nu bij Hendrick de Keyser in boekvorm verschenen en verkrijgbaar via de webshop van de erfgoedorganisatie (hendrickdekeyser.nl/webwinkel).
De vorm van het huis
In zijn proefschrift beargumenteert Van Elburg dat aan de hand van een gedetailleerde bestudering van ruimtes meer inzicht kan worden verkregen in de vorm van de historische woonhuisplattegrond.
In plaats van naar de plattegrond als geheel kijkt de auteur specifiek naar de entreeruimte. Met zijn dissertatie valt hij letterlijk met de deur in huis, want dergelijk onderzoek is in Nederland niet eerder uitgevoerd. Aan de hand van de detailleerde bestudering beschrijft Van Elburg acht door hem geidentificeerde soorten entreeruimtes. In afzonderlijke hoofdstukken legt hij vervolgens uit hoe en wanneer de entreeruimte voorkwam, in relatie tot de hele plattegrond. Aan bod komen stadswoonhuizen, evenals boerderijen, landhuizen, buitenplaatsen en kastelen.
Staalkaarten van de woonhuisplattegrond
Uit de analyse is gebleken dat er een duidelijke relatie bestaat tussen hoe de ruimte achter de voordeur is vormgegeven, en hoe de rest van een huis in kamers is opgedeeld.
Op basis van deze gegevens maakte Van Elburg staalkaarten met historische verschijningsvormen van de woonhuisplattegrond. Daarmee kan niet alleen de rijkdom van de plattegrond van het historische woonhuis worden aangetoond, ook bieden deze gedetailleerder inzicht in de plattegrond dan voorheen is beschreven.
Museumhuizen
Het boek vormt een aanvulling op de bredere doelstelling van Hendrick de Keyser Monumenten om haar woonhuizenbezit de komende jaren meer open te stellen voor het publiek.
In haar zogeheten Museumhuizen, waarvan er inmiddels veertien zijn geopend, geeft de organisatie letterlijk een blik achter de schermen. In Met de deur in huis worden ze in context beschreven.