Ga naar de inhoud

Provincies goed op weg met restaureren rijksmonumenten

Gedepueteerde

De provincies in Nederland zijn goed op weg met het restaureren van rijksmonumenten. Dat blijkt uit het evaluatierapport over gedecentraliseerde rijksmiddelen voor restauratie.

Sinds 2012 zijn de provinciale overheden verantwoordelijk voor het opknappen van rijksmonumenten. Uit het verslag komt onder andere naar voren dat provincies bijna alle afspraken met het rijk al zijn nagekomen en dat de provincies erin slagen extra geld te genereren voor restauraties.

Decentralisatie

De belangrijkste reden om het opknappen van rijksmonumenten van het rijk naar de provincies te decentraliseren was dat de provinciale overheid als gebiedsregisseur een verbindende rol kan spelen en geldstromen van publieke en private partijen in de regio kan genereren.

Achterliggende doelen van de decentralisatie waren dat de uitvoering van deze taak door provincies bijdraagt aan versterking van de historische factor in ruimtelijk beleid, vereenvoudiging in regelgeving, lastenvermindering bij de eigenaar en gerichte stimulering van herbestemming en kwalitatief goede restauratieprocessen. Niet alleen de taak, maar ook de middelen werden bij provincies neergelegd. Samen ontvangen de provincies hiervoor 20 miljoen euro per jaar van het rijk.

Positief beeld

Na twee jaar is gekeken in hoeverre de bestuurlijke afspraken door alle partijen worden nagekomen en wat de decentralisatie heeft opgeleverd. Hoewel de te evalueren periode kort is en provincies eigenlijk nog maar net op stoom zijn, is het beeld positief: bijna alle afspraken die tussen het ministerie van Onderwijs (OCW) en het IPO (Inter Provinciaal Overleg) zijn gemaakt worden nagekomen en provincies slagen erin voor restauraties veel extra geld te genereren. Dat laatste gebeurt door naast de inzet van eigen provinciale middelen monumenteigenaren zelf aan te sporen of te verplichten middelen te verwerven.

Toevoeging

De Noord-Hollandse gedeputeerde Elvira Sweet, portefeuillehouder Inter Provinciaal Overleg (IPO), is blij met de uitkomst van de evaluatie en vindt dat het restaureren van rijksmonumenten past bij de kerntaken van de provincies.

“De decentralisatie is een belangrijke en logische toevoeging aan het takenpakket van de provincies. Het stelt provincies in staat een meer integraal ruimtelijk en monumentenbeleid te voeren. Provincies hebben goed zicht op regionale opgaven en kunnen daarnaast koppelingen maken met andere provinciale beleidsterreinen zoals economie en toerisme. De restauratie van de Kathedrale Basiliek Sint Bavo te Haarlem is daar een goed voorbeeld van.”

Verschillen

In 2012 en 2013 zijn zo’n 550 restauratieopgaven door provincies ondersteund, daarnaast zijn ze alle actief bezig met de herbestemming van rijksmonumenten.

Maar het rapport toont aan, dat er nog punten voor verbetering vatbaar zijn. Door de beleidsvrijheid die met de decentralisatie gepaard ging doen zich bijvoorbeeld grote verschillen tussen provincies voor. Zo verschilt het per provincie hoeveel middelen worden ingezet en welke categorie monumenten in aanmerking komen voor ondersteuning. Hoewel de doorlooptijden van aanvragen van monumenteigenaren korter zijn geworden, worden de administratieve lasten en de complexiteit van de regelgeving nog niet als minder ervaren.

Invulling aanbevelingen bezien

Gedeputeerde Sweet zegt met de conclusies uit het rapport aan de slag te gaan: “We zijn als provincies goed bezig, maar er zijn zeker nog dingen die beter kunnen, deze evaluatie brengt ze in kaart. Nu is het aan ons en aan het ministerie van OCW om hierover in gesprek te gaan en te bezien hoe we invulling gaan geven aan de aanbevelingen.”

Foto: gedeputeerde Elvira Sweet van Noord-Holland bij de Sint Bavo kathedraal in Haarlem.