Tijdens het weekeinde van Open Monumentendag op 12 en 13 september opent Natuurmonumenten de deuren van haar cultuurhistorische gebouwen. Sommige zijn normaliter niet voor publiek toegankelijk.
Bijzondere expedities zijn voorzien op Tiengemeten. Op het eiland kreeg de natuur indertijd weer vrij spel, maar er is nog verrassend veel erfgoed te ontdekken. In Fort Nieuwersluis, een andere opmerkelijke openstelling van Natuurmonumenten, kunnen bezoekers ervaren hoe een oefening in de commandopost van de Bescherming Bevolking (BB) verliep.
Alle deelnemende locaties staan op www.natuurmonumenten.nl/openmonumentendag Centraal thema van Open Monumentendag 2020 is Leermonument. Verhalen die daarbij horen, komen bij de vereniging aan bod tijdens excursies in landhuizen, kastelen, molens, forten, boerderijen en eendenkooien.
Sporen van bewoning en ontwatering
Sinds de oorspronkelijke zandplaat in het oostelijke deel vanaf circa 1800 bedijkt werd, is Tiengemeenten bewoond geweest. Toen de natuur ruim tien jaar geleden het eiland weer mocht overnemen, is er veel veranderd.
Toch zijn nog sporen van bewoning en ontwatering goed te zien. De excursies leiden langs het Bosman-molentje in de haven, de oude hoeves, de smederij, de vluchtheuvel en Karantijn – de plek waar vroeger zeelieden in quarantaine werden geplaatst om te voorkomen dat zij onbekende ziektes het land in brachten.
Maar een bezoek aan Tiengemeten is volgens Natuurmonumenten niet af zonder de natuur te proeven. Een gids wijst bezoekers dus ook op de vele vogels – waaronder de visarend. Andere vaste bewoners van het eiland zijn de Schotse hooglanders, die het landschap ‘boetseren’, en de bever. Op Tiengemeten worden tijdens Open Monumentendag lange (8,5 kilometer) en korte (1,5 kilometer) excursies aangeboden.
Als de bom valt
Een andere ervaring op 12 en 13 september biedt Fort Nieuwersluis, plaats van handeling van het hoor- en kijkspel Beleef de BB.
De vestiging van een van de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) in Nieuwersluis is bekend. Minder scherp op het netvlies staat dat het fort in de Koude Oorlog fungeerde als commandopost voor de Bescherming Bevolking (BB), een civiele beschermingsorganisatie, gerund door vrijwilligers, die de bevolking zou waarschuwen en hulp moest verlenen in geval van een kernoorlog of andere calamiteiten.
Tussen 1965 en 1986 werden in de commandopost oefeningen gehouden. In Beleef de BB valt zo’n oefening te ervaren. Deelnemers ontdekken hoe gestructureerd het er in de commandopost aan toe ging.
Reserveren
Alle excursies kunnen gereserveerd worden via www.natuurmonumenten.nl/openmonumentendag De meeste worden in het weekeinde van Open Monumentendag diverse keren aangeboden. In verband met het corona-virus kunnen slechts kleine groepen per excursie mee. Reserveren is verplicht.
Foto: In de Karantijn op Tiengemeenten werden zeelieden vroeger in quarantaine geplaatst om te voorkomen dat zij onbekende ziektes het land in brachten.