De restauratie van rijksmonument de Volharding in dierentuin ARTIS te Amsterdam is succesvol afgerond. Het voormalige rijstpakhuis daterend uit 1866 is verduurzaamd en toekomstbestendig gemaakt. Om het aanzicht van het gebouw terug te brengen naar het ontwerp uit 1922 van architect Ouëndag is kleur- en bouwhistorisch onderzoek uitgevoerd. Bovendien zijn op het dak van het historische pand zonnepanelen in zink-kleur geplaatst.
Daarmee is de Volharding het eerste rijksmonument met zonnepanelen in dezelfde kleurstelling als het zinken dak. De restauratie is tot stand gekomen in samenwerking met de gemeente Amsterdam (Monumenten en Archeologie) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). De uitvoering is mogelijk gemaakt door overheidssubsidies en particuliere bijdragen.
Armillarium en natuurleien
Het historische gebouw is ‘bekroond’ met een armillarium: een hemelbol voorzien van metalen ringen die de belangrijkste cirkels van de hemel voorstellen. Het object, symbool voor kennis en wetenschap, is een reconstructie van de bol die het pand vanaf 1886 sierde.
In de ring van het armillarium is een citaat aangebracht van Eli Heimans, belangrijk natuureducator uit de negentiende eeuw: “Wie werkte met liefde blijft leven. Wie gaf van zijn gaaf, heeft voor altijd gegeven”. De bitumen dakbedekking van de koepels is vervangen door natuurleien. Gebruik ervan is kwalitatief hoogwaardig en sluit volgens de initiatiefnemers beter aan bij de uitstraling van het monument.
Ambitie
De Volharding is toekomstbestendig gemaakt door het aanbrengen van onder meer isolatie, geïsoleerd monumentenglas en zonnepanelen. De verduurzaming past binnen de ambitie van ARTIS om in 2030 een park zonder ecologische voetafdruk te zijn.
Bij alle gebouwen en verblijven die worden gerenoveerd, werkt de oudste dierentuin van Nederland aan duurzaamheidsdoelen. Eerder dit jaar opende het gerestaureerde en vernieuwde ARTIS-Groote Museum (uit 1855).
Het Aquarium (uit 1882) is het volgende rijksmonument dat grootschalig gerestaureerd moet worden om het te behouden voor de toekomst. Daartoe is een fondsenwervingscampagne gestart. ARTIS kreeg in september het Restauratiefonds Compliment voor de restauratie en daarmee behoud van de vele monumenten ter plaatse.
ARTIS-kantoren
De Volharding behoort tot de 26 rijksmonumenten in ARTIS. In 1888 is het pand verbouwd tot Etnografisch Museum, later omgedoopt tot Zoölogisch Laboratorium voor de Universiteit van Amsterdam (1922). Sinds 1986 zijn in het gebouw ARTIS-kantoren gehuisvest. De hoge gierenvolière aan de westzijde is in 2003 geopend.
Foto: Het Armillarium op de Volharding in ARTIS (foto Elena ten Brink).