Terwijl in Europa weer soldaten sneuvelen en burgers omkomen, liggen in Leusden Russische en Oekraïense soldaten al decennia broederlijk naast elkaar. Wie zijn zij en hoe kwamen ze daar terecht? Onderzoeker Remco Reiding legt het uit op zondag 3 september tijdens een rondleiding op het Sovjet Ereveld.
Ter plekke, naast begraafplaats Rusthof aan de Dodeweg 31, liggen 865 oorlogsslachtoffers uit de Sovjet-Unie begraven. Lang bleven ze, tijdens de Koude Oorlog, anoniem. Totdat Reiding erin slaagde soldaten te identificeren en hun families op te sporen. Welke emoties die hereniging teweegbracht, wat de impact van de oorlog was op gewone gezinnen zet Reiding tijdens de rondleiding uiteen. Aanvang 11.30 uur; duur: ruim een uur.
Er wordt ook een bezoek gebracht aan de naastgelegen oorlogsgraven op begraafplaats Rusthof. Daar liggen 175 Nederlandse en 230 andere geallieerde oorlogsslachtoffers begraven. Deelname kost 5 euro per persoon. Aanmelden is noodzakelijk via rondleidingen@sovjet-ereveld.nl.
Laatste ooggetuige overleden
Theo Bouman, de laatste nog levende ooggetuige die de Sovjetsoldaten in Kamp Amersfoort meemaakte, is overleden. Hij werd 98 jaar.
Als 16-jarige moest Bouman voor een Nederlandse aannemer in het kamp verlichting in de gevangenenbarakken aanbrengen. Zo kwam hij in aanraking met de 101 Sovjetsoldaten die later door de nazi’s om het leven werden gebracht. Hun verwaarloosde toestand maakte diepe indruk op hem.
Pas een paar jaar geleden vertelde Bouman aan onderzoekers voor het eerst publiekelijk zijn verhaal. Hij barstte in huilen uit, toen hij zich herinnerde hoe hij – met vrees voor eigen leven – een hongerige soldaat aan een paar sneetjes brood had geholpen. Het aangrijpende interview met Theo Bouman is te vinden op de website van de Stichting Sovjet Ereveld.
Stichting houdt nagedachtenis levend
Alle 101 Sovjetsoldaten kwamen binnen een halfjaar in en nabij het kamp om het leven. Hun stoffelijke resten werden na de oorlog begraven op het Sovjet Ereveld. De gelijknamige stichting houdt hun nagedachtenis levend.
Bouman was de laatst nog levende ooggetuige die de soldaten in het kamp had meegemaakt. Er zijn nog wel enkele ooggetuigen in leven die de Sovjetsoldaten op het station van Amersfoort of in de stad hebben gezien op de dag van hun aankomst, 27 september 1941.
Foto: Onderzoeker Remco Reiding op het Sovjet Ereveld in Leusden (foto Jeroen Hendriks).