Om te komen tot verduurzaming van erfgoedhavens moeten schippers en organisaties op de wal samen optrekken. Dat blijkt uit kwalitatief onderzoek, uitgevoerd onder circa 60 betrokken respondenten.
Nederland telt 65 erfgoedhavens, zoals Elburg, Rotterdam en Enkhuizen. Voornoemd onderzoek, mede mogelijk gemaakt door het Mondriaanfonds, is uitgevoerd door de Federatie Varend Erfgoed Nederland, het Platform Erfgoedhavens Nederland en zogenoemde Erfgoedkwartiermakers.
De enquête had ook betrekking op met de havens verbonden schepen, werven, ambachten en musea. Doel was in kaart te brengen welke kansen en belemmeringen in de praktijk worden ervaren door partijen in en rond erfgoedhavens.
Laaghangend fruit
De top drie verduurzamingsmaatregelen voor een schip die de respondenten noemen betreffen isolatie, zonnepanelen en een warmtepomp.
Voor de wal denkt men aan het beter isoleren van gebouwen van de haven en het toepassen van zonnepanelen op daken van omringende panden. Zuivering van afvalwater wordt ook veel genoemd als belangrijke kans, waarbij de schepen en de wal eendrachtig moeten optrekken.
Belemmeringen
Volgens de respondenten zijn slechts enkele erfgoedhavens actief bezig met verduurzaming. Dat komt omdat bijvoorbeeld passende subsidiemogelijkheden, zoals die er zijn voor woningen en de beroepsvaart ontbreken.
Daarnaast is het toekomstbestendig maken van schepen specialistenwerk en dat is dun gezaaid. Ook zijn aanpassingen van regels van gemeenten en reglementen van erfgoedhavens nodig om verduurzaming op verantwoorde wijze mogelijk te maken.
Kansen
Versnelling kan volgens de respondenten worden bereikt door betere samenwerking tussen betrokken partijen en wellicht ook nieuwe partners. Betere financieringsmogelijkheden dragen bij aan versnelling van verduurzaming.
Dat proces kan ook bevorderd worden door gezamenlijke inkoop en door het ontwikkelen van nieuwe subsidies. Het isoleren van schepen en gebouwen geldt als eerste stap in de uitvoering.
Veel betrokkenen noemen vervolgstappen zoals samen plannen maken en het met elkaar delen van netwerken van specialisten. Het idee van lokale verduurzaming coöperaties krijgt veel steun. Door het bundelen van krachten wordt het volgens sommige respondenten mogelijk op grotere schaal de handen ineen te slaan met overheden, bedrijven en non-profit organisaties.
Vervolgstappen
De Erfgoedkwartiermakers gaan inspiratiesessies organiseren, met deskundigen en anderen, over de mogelijkheden om verduurzaming van erfgoedhavens te versnellen.
Digitaal kwalitatief onderzoek
Het digitaal kwalitatieve onderzoek is gehouden in de periode oktober-november 2020. Het heeft gebruik gemaakt van de onderzoeks- en dialoogtechnologie van CircleLytics en is in twee ronden uitgevoerd.
In de eerste ronde gaven respondenten antwoord op gesloten en open vragen. Door middel van genoemde dialoogtechnologie zijn belangrijke onderwerpen en meningen uit de toelichtingen op de open vragen gefilterd. In de tweede ronde is gevraagd op deze resultaten te reageren.
Zo maakt dialoogtechnologie het mogelijk de mate van draagvlak voor de bijdrage van een respondent vast te stellen. De methode geeft respondenten veel vrijheid om aan te geven wat belangrijke onderwerpen zijn.
Betrokkenen
Via netwerken van hoog-betrokkenen is opgeroepen aan het onderzoek mee te doen. Tot de respondenten behoren havenmeesters, scheepseigenaren en professionals verduurzamingstechnieken. https://erfgoedkwartiermakers.nl/nieuws/
Foto: Schip met zonnepanelen in een erfgoedhaven.