Ga naar de inhoud

Arte Constructo verzorgt metsel- en stukadoorswerk Donjon de Crupet

Middeleeuwse toren komt weer volledig tot zijn recht

Arte Constructo is al meer dan 30 jaar actief in import, distributie en promotie van Unilit, een natuurlijke hydraulische bouwkalk, evenals Coridecor, de decoratieve kalkpasta. Het bedrijf in Schelle (provincie Antwerpen) is naar eigen zeggen in de loop van de tijd uitgegroeid tot expert op dit gebied.

In de provincie Namen (Wallonië) ligt Crupet. Het dorp in de deelgemeente van Assesse beschikt naast prachtige natuur over een opmerkelijk patrimonium: de best bewaarde, versterkte middeleeuwse toren van België. Donjon de Crupet, stammend uit de 13e eeuw, pronkt laag in een dal. Het historische bouwwerk komt na conservatie, restauratie en rehabilitatie weer volledig tot zijn recht.

De tussenkomst van Arte Constructo begon in de lente van 2012 toen architectenbureau H+G uit Brussel de Vlaamse firma het dossier toevertrouwde van speciale technieken op het gebied van o.a. pleisters, oplossingen voor waterdichting, injecties en Romeins beton. De onderneming liet de werkzaamheden uitvoeren door de onderaannemers Ronveaux Rénovation, Artibat en Mélot.

De brug
De eerste ingrepen betroffen de brug van de donjon. De lage muren, begroeid met mossen en planten, hadden hun hechting verloren en daardoor hun stabiliteit.

Om te beginnen moesten van de middeleeuwse toren de holle ruimtes (binnenin de muren) opnieuw worden gevoegd en gevuld met injectiemortels op basis van natuurlijke hydraulische kalk. Vervolgens werd een waterdichte afdekking (kap) geplaatst om infiltraties te voorkomen, opnieuw met kalk van het type Pedes. Deze mortel werd ook gebruikt om de muren van de periferie te bedekken.

Stabilisatie
Nadat de gracht was leeggepompt, begonnen de stabilisatiewerkzaamheden. De bogen van de brug werden opnieuw gevoegd en de holten geïnjecteerd, op dezelfde wijze als de lage muren van de brug.

Na verwijdering van de oude brugbekleding, zijn de zichtbaar geworden gewelfkoppen gedicht met injectiemortel en vervolgens bedekt met Romeins beton, dat bestaat uit een hydraulisch kalkbindmiddel, Rijnzand en grof grind.

De eindbekleding, die aan het einde van de bouw is aangebracht, bestaat uit grind en straatstenen, gelegd in een bed van kalkmortel. Ook het metselwerk, normaal onder water, werd opnieuw gevoegd met Pedes-mortel. Vervolgens zijn zij voorzien van injectiepijpen waarmee de holten onder lichte druk (gemiddeld 3 bar) konden worden gevuld.

Arte Constructo

De metselwerkvulling van het vakwerk van de donjon werd gedeeltelijk gedemonteerd en opnieuw gevormd met hydraulische kalkmortel en vervolgens op traditionele wijze in drie verschillende lagen bepleisterd.

De (nieuwe) grote schoorsteen van de toren in Crupet is op dezelfde manier bepleisterd, maar met meer weerbestendige kalk (Pedes). De schoorstenen van de conciërgewoning zijn behandeld met een anti-schimmel kalkmortel, voordat de afwerkpleisters werden aangebracht.

Voor de verbouwing van de schuur tot multifunctionele ruimten was een andere en zeer creatieve aanpak nodig, want er moest worden voldaan aan de eisen van het erfgoed! Om het probleem van opstijgend vocht aan de onderkant van de grote muren aan te pakken, heeft Arte Constructo gekozen voor saneringspleisters tot 60 centimeter hoog, en vervolgens een licht isolerende kalkmortel aangebracht om een ‘weer-stripping’-effect te verkrijgen.

Binnenmuren en portaal
Het bedrijf liet de uitvoerders de binnenmuren van de donjon bepleisteren met een hydraulische kalkmortel. Vervolgens is over het geheel een dunne laag kalkpleister aangebracht, met kalk op sommige plaatsen, om het oorspronkelijke uiterlijk terug te krijgen.

Het portaal, waarschijnlijk het minst stabiele bouwelement van de site, werd eveneens opnieuw gevoegd met Pedes-mortel.

Zo hebben de Donjon de Crupet en de aangrenzende gebouwen hun stabiliteit, schoonheid en oorspronkelijke aanzicht teruggekregen, hersteld met natuurlijke producten, open voor waterdamp, zonder toevoeging van synthetische producten of cementladingen.

Contactgegevens Arte Constructo BVBA

Adres (magazijn & kantoor):

Molenberglei 18,
2627 Schelle – België

Telefoon: +32 (0)3 880 73 73
Fax: +32 (0)3 880 73 70
Arte Constructo
Donjon de Crupet
Fig. 1. Het herstel van de muurbekleding van de brug (foto Arte Constructo, 2018).
Fig. 2 & 3. Het opnieuw voegen van de voet van de donjon, met een detail van het metselwerk dat onder water komt te staan; de injectiepijpen zijn duidelijk zichtbaar (foto's Arte Constructo, 2018).
Arte Constructo
Fig. 4. De nieuwe schoorsteen van de donjon (foto Arte Constructo, 2019).
Arte Constructo
Fig. 5. Het vakwerk na bepleistering (foto Arte Constructo, 2019).
Arte Constructo
Fig. 6. De voet van de portiek na de renovatie (foto Arte Constructo, 2018).
Arte Constructo
Fig. 7. De reconstructie van de lage muur langs de Ry de Vesse (foto H. Labar, 19.6.2019).