Stadsherstel wordt eigenaar van twee van Amsterdams mooiste grachtenhuizen. Dat is de erfgoedorganisatie overeengekomen met de Stichting Cromhouthuizen. Betreffende panden zijn in de 17e eeuw ontworpen door de beroemde architect Philips Vingboons.
De Cromhouts – behorend tot de rijkste, machtigste en invloedrijkste families van Amsterdam – bewoonden de majestueuze huizen aan de chique Herengracht twee eeuwen lang.
Philips Vingboons
De Cromhouthuizen zijn vier aaneengesloten grachtenpanden met de huisnummers 364, 366, 368 en 370. De middelste twee worden door Stadsherstel overgenomen van de Stichting Cromhouthuizen.
De huizen zijn in de periode 1660-1662 gebouwd naar ontwerp van Philips Vingboons en gedecoreerd door onder anderen de schilder Jacob de Wit. Ze behoren tot de mooiste en rijkste panden in de grachtengordel.
Opdrachtgever
Opdrachtgever was rentenier Jacob Cromhout (1608-1669), die met zijn gezin woonde op nummer 366. De gevelsteen boven de deur van dit huis herinnert er nog aan. Daarin is in reliëf een krom stuk hout afgebeeld.
Op de benedenverdiepingen van het huidige Cromhouthuis vertelt het Amsterdam Museum het verhaal over kunstverzamelaars uit de hoofdstad en hun collecties. Op de bovenste etages presenteert het Bijbels Museum vaste en tijdelijke tentoonstellingen. De exposities blijven tot en met Pinksteren 2020 open voor publiek.
Het Bijbels Museum verhuist eind volgend jaar om zich volledig te richten op zijn nieuwe koers: het presenteren van reizende tentoonstellingen op verschillende locaties in het land.
Dynastie
In het 17e-eeuwse Europa regeerden overal vorsten, maar in de Nederlanden, en dus ook in Amsterdam, waren burgers eigen baas. Welvarende burgers om precies te zijn: een elite van protestantse families, die door onderling te trouwen de politieke macht en het geld in kleine kring hielden. De Cromhouts hoorden daarbij.
In de Gouden Eeuw verkeerden zij in ’s lands hoofdstad in de hoogste kringen. Verschillende telgen waren burgemeester waardoor hun macht en invloed in de stad was verzekerd. Zo stonden zij aan de basis van de uitbreiding van de grachtengordel en inpoldering van de Beemster.
Toen de Cromhouts katholiek werden, mochten ze niet langer meedraaien in het stadsbestuur; huwelijkskandidaten beperkten zich tot het restje vermogende katholieke families dat Amsterdam nog kende. Het lukte de Cromhouts te trouwen binnen de (internationale) katholieke adel. De dynastie eindigde met de Franse prinses Elisabeth de Vaudemont die in 1832 kinderloos stierf te Parijs.
Bijbels Museum
Het Bijbels Museum bevindt zich op de bovenste verdieping van het Cromhouthuis, waar het sinds 1975 gevestigd is.
Voor het verwezenlijken van de nieuwe koers – het organiseren van reizende tentoonstellingen, mede het gevolg van een subsidiestop door het Amsterdams Fonds voor de Kunst in 2017 – heeft het museum besloten de eigen verzameling over te dragen aan andere musea. Dat proces van overdracht van collecties duurt tot medio 2020.
De daarmee gepaard gaande transitie van museum naar projectorganisatie voltrekt zich eind volgend jaar met de verhuizing van het Bijbels Museum naar de Protestantse Diaconie Amsterdam waar diverse maatschappelijke en culturele organisaties kantoor houden.
Stadsherstel zet naar eigen zeggen ook voor toekomstig gebruik van het pand in op behoud van de openbaar toegankelijke culturele en/of maatschappelijke functie.