Acht Utrechtse erfgoedinstellingen, waaronder Museum Huis Doorn en het Belgenmonument in Amersfoort, hebben zich verenigd in Utrecht Plaatsen van Herinnering. Met dit programma vestigen de organisaties de komende jaren de aandacht op tastbare herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog in Utrecht. Het programma is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de provinciale overheid.
Terwijl de buurlanden honderd jaar geleden kampen met de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog, blijft Nederland neutraal. Toch heeft WO1 wel degelijk impact op het dagelijks leven in ons land. Het meest tastbaar is de grote toestroom vluchtelingen en krijgsgevangen die moet worden opgevangen. Alleen al in de provincie Utrecht worden tienduizenden Belgische militairen gehuisvest in de garnizoenen. Burgervluchtelingen vinden onderdak bij particulieren of in speciaal gebouwde kampen en dorpen.
De erfgoedinstellingen in de provincie Utrecht brengen de gebeurtenissen van toen in beeld met tentoonstellingen, rondleidingen, themawandelingen en speciale fietstochten. Kamp Zeist en het imposante Belgenmonument – geschonken als dank voor vier jaar opvang – vormen tastbare lieux des memoires van de Vlaamse geschiedenis in Utrecht.
Vlucht, exil, asiel
Toen de Belgische vluchtelingen en militairen eind 1918 weer bijna veilig huiswaarts konden, nam de Duitse Keizer Wilhelm II zijn toevlucht tot Nederland. Na een kort verblijf op Kasteel Amerongen zou hij tot zijn dood in 1941 op landgoed Huis Doorn vertoeven.
Uiteindelijk vonden gedurende de Eerste Wereldoorlog mensen van alle nationaliteiten en van alle rangen en standen een veilig heenkomen in Nederland. Utrecht Plaatsen van Herinnering laat deze uiteenlopende geschiedenissen tot leven komen: Sta oog in oog met Belgische vluchtelingen, maak kennis met militairen en hun liefdes, neem een kijkje in de barakken en ontmoet het gezin van Keizer Wilhelm II. Of ga op zoek naar sporen in de archieven in Amersfoort en Utrecht. Voor kunstliefhebbers presenteert Museum Flehite in Amersfoort medio 2016 een tentoonstelling van de Vlaamse kunstenaar Rik Wouters (1882-1916), die tijdens de oorlog als krijgsgevangene in kamp Amersfoort en kamp Zeist verbleef.
Bezoek
De samenwerkende musea en archieven zijn gesitueerd rond de Utrechtse Heuvelrug. Wandel langs het verleden, maak een fietstocht langs vorstelijke verblijven of Belgendorpen, en geniet van de groene omgeving.
Een bezoek aan Amersfoort en Utrecht, beide met een historische kern en mooie musea, is hier makkelijk mee te combineren door hun centrale ligging. Een heerlijke bestemming voor een weekendje weg.
Deelnemers
Aan Utrecht Plaatsen van Herinnering doen mee:
– Archief Eemland
– Nationaal Belgenmonument Amersfoort
– Museum Huis Doorn
– Utrecht Archief
– Museum Flehite
– Geheugen van Zeist
– Waterliniemuseum
– Kasteel Amerongen