Dorp Veghel hoopt op herstel van afgebrande kapel

In Veghel is amper twijfel: de in de Nieuwjaarsnacht afgebrande Congregatiekapel zal uit de as herrijzen. De kapel is deel van het Cuyperscomplex, dat met de Sint Lambertuskerk en het klooster van de Franciscanessen behoort tot de monumentale ziel van het Brabantse dorp.

De dorpelingen putten moed en veerkracht uit de eerste reacties na de vermoedelijk door vuurwerk veroorzaakte, verwoestende brand. De geluiden over de kansen op herstel zijn voorzichtig positief.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en het Cuypersgenootschap hebben bij de gemeente Meijerijstad aangedrongen op stabilisatie van wat nog overeind staat. Dat zijn, zij het geblakerd, de voorgevel met de karakteristieke spitsvormige pinakels en de zijmuren.

‘Snel beginnen met stutten’

“Met het stutten van het opgaande werk voorkom je instortingsgevaar. Daar kun je niet snel genoeg mee beginnen”, zegt architect Gerard van Asperen (78).

Van Asperen geldt als kenner van het werk van de Limburgse bouwmeester Pierre Cuypers, ontwerper van de rond 1856 gebouwde Lambertuskerk, die naast de kapel staat. De Congregatiekapel zelf, waarvoor omstreeks 1890 de eerste stappen zijn gezet, is van de hand van Cuypers’ zoon Joseph, die voor de bouw vrijwel zeker adviezen heeft ingewonnen bij zijn beroemde vader. Cuypers senior geniet onder andere bekendheid als ontwerper van het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam.

Van Asperens eerste indruk is dat de schade aan de kapel te herstellen is. Hij noemt het een ‘geluk bij een ongeluk’ dat in de Nieuwjaarsnacht in Veghel de wind uit de goede hoek woei. “Als dat anders was geweest was de kans groot geweest dat de vlammen waren overgeslagen naar de Lambertuskerk”.

Vuurwerk wordt als vermoedelijke oorzaak genoemd. Van Asperen uit twijfels dat het vuur in het dak, mogelijk door een vuurpijl, zou zijn ontstaan. Logischer lijkt hem dat er iets brandbaars naar binnen is gegooid via de roosters, die op heuphoogte in de buitenmuren zitten, waarna het tapijt op de houten vloer vlam vatte. “Het is maar een veronderstelling, maar de eerste vlammen, die zichtbaar waren, kwamen uit de benedenramen”.

Miljoenen schade

De kapel stond leeg, de schade loopt waarschijnlijk in de miljoenen. Het Amsterdamse architectenbureau Dinant had plannen voor restauratie en een bestemming tot verpleeghuis voor dementerende ouderen. Of dat nog haalbaar is en hoe het met de brandverzekering zit, is onduidelijk.

Van Asperen put bij zijn wens op herstel in oude luister hoop op twee afgebrande Cuyperskerken die letterlijk uit de as herrezen. “De Sint Clemenskerk in Nes op Ameland en de Urbanuskerk in Bovenkerk in de gemeente Amstelveen. Als het daar kan, moet het hier ook lukken”.

Foto: De geblakerde resten van de Congregatiekapel (foto Henk van der Voort).