Forten en vestingwerken worden in toenemende mate gewaardeerd, zichtbaar en bezocht. De intensieve herbestemmingstrajecten van onder andere de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam en de daaraan verbonden UNESCO Werelderfgoed nominatie, heeft ervoor gezorgd dat het erfgoed steeds meer in de belangstelling staat.
Forten, vestingwerken en waterlinies presenteren zich gebundeld via bijvoorbeeld forten.nl en trekken daarom als erfgoedbranche meer bezoekers dan voorheen. Die ontwikkeling heeft gevolgen voor het beheer, de kwaliteit en de veiligheid op de erfgoedlocaties.
Om inzicht te krijgen in de diverse aspecten van die veiligheid organiseert Debie & Verkuijl in samenwerking met Monumentenbezit, Liniebreed Ondernemen en de Nationale Monumentenorganisatie een symposium, dat op 31 maart 2020 wordt gehouden.
Herstel in oude luister
Forten en vestingwerken staan midden in de maatschappij. Steeds meer gemeenten en eigenaren besluiten hun forten- en vestingerfgoed in oude luister te herstellen.
De ooit verborgen oases van groen met de versteende ridders die veranderden in levende forten, vragen door toenemende bezoekersstromen om intensiever onderhoud en beheer. Daarbij brengen de karakteristieke schuine wallen veiligheidsrisico’s met zich mee voor zowel de bezoeker als voor degene die professioneel betrokken is bij inrichting, beheer en behoud van het militaire erfgoed.
Ongeluk erfgoedhovenier
In april 2018 verongelukte erfgoedhovenier Paul Verkuijl tijdens werkzaamheden op de wallen van Naarden Vesting.
Met de organisatie van dit start-symposium wil Patricia Debie, van Debie & Verkuijl, de noodzaak van veiligheid op forten en vestingwerken onderstrepen. Samen met Monumentenbezit, Liniebreed Ondernemen, de Nationale Monumentenorganisatie en met medewerking van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) wordt zo een belangrijke eerste stap gezet richting de duurzame verbinding van allerhande belanghebbenden op het gebied van kwaliteit en veiligheid op forten en vestingwerken.
Brede insteek
Het symposium gaat breed in op de veiligheidsaspecten van werken op, aan en in historische verdedigingswerken. Wie heeft welke verantwoordelijkheid? Hoe leg je dat vast? Welke veiligheidsprotocollen zijn er? Welk risico loopt de bezoeker? Wat als er een ongeval plaatsvindt? En hoe kan je op voorhand rekening houden met de veiligheid in de ontwikkel- en beheerfase?
Doel van het symposium is drieledig: bewustwording van het belang van veiligheid, reflecteren op de rol die eenieder speelt en het waarderen van duurzaam veilige monumenten. Deelname is vooral interessant voor eigenaren, beheerders, exploitanten, gemeenten, provincies, waterschappen, architecten, aannemers en vrijwilligers betrokken bij forten en vestingwerken.
Datum: dinsdag 31 maart 2020.
Aanvang: 13.00 uur.
Locatie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed te Amersfoort.
Kosten: € 25 per persoon.
Opgeven via https://www.liniebreed.nl/agenda/seminar-31-maart/
Foto: Fort Nieuwersluis (foto Tom Goossens).
Nu de forten steeds meer pleisterplaatsen worden waar zowel vrijwilligers en exploitanten als bezoekers van genieten, is het belangrijk om aandacht te besteden aan het aspect veiligheid op de forten. In 2007 is er bijvoorbeeld een peuter in een put op Fort Asperen gevallen. Maar ook met restauratiewerkzaamheden of groenonderhoud is het oppassen geblazen bij de steile taluds. Ik hoop dat veel mensen in de erfgoedsector dit seminar willen bezoeken, om goed op te hoogte te zijn van je verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid om een zo’n veilig mogelijke locatie te creëren.
Als we veiligheid zo belangrijk vinden moeten we bijna alle openbare speeltuintjes in de wijken meteen opheffen. Er is immers altijd de kans dat een kind zich bezeert. Maar laten we kinderen ook lekker spelen. Op het Werk aan het Spoel bij Culemborg zijn alle ijzeren haken op de ‘stekelvarkens’ afgezaagd of weggeslepen. Hierdoor zijn de historische Nederlandse werken voor goed vernield. Ik heb wel op andere werken kinderen heerlijk zien spelen, zonder enig probleem. Moeten we nu ineens overal de historische context gaan vernielen? Bordjes dat je ergens niet mag komen werken juist als een magneet! Zorg wel voor een bordje dat betreden op eigen risico is en laat iedereen verder lekker genieten. Echt gevaarlijke plekken kun je altijd met een hekwerk of reling afschermen. Maar we willen toch geen Amerikaanse toestanden waar je zelfs moet aangeven dat het gevaarlijk is voor kinderen om in een wasmachine te kruipen, dit om een ‘sue’ te voorkomen.