Op de dag dat Donald Trump is ingehuldigd als 45e president van de Verenigde Staten, vrijdag 20 januari, heeft Nederland de voormalige Amerikaanse ambassade in Den Haag tot rijksmonument verheven.
Cees van ’t Veen, directeur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), overhandigde daartoe namens minister Jet Bussemaker (OCW) de officiële bescheiden en het bijbehorende monumentenbord aan de chargé d’ affaires van de ambassade, Shawn Crowley. De plechtigheid was tegelijkertijd het podium voor de presentatie van het boek Post-War Reconstruction the Netherlands 1940-1965 The Future of a Bright and Brutal Heritage (uitgeverij nai010 publishers).
Met de bouw van de ambassade aan de Lange Voorhout werd in 1956 begonnen, drie jaar later was het gebouw van de Hongaars-Amerikaanse architect Marcel Breuer gereed. Het is een krachtig en – niet zo gek voor een ambassade tegenwoordig – wat gesloten gebouw. Het patroon van trapeziumvormige vensters is kenmerkend. De entreepartijen vallen op door dubbelhoge portieken en teakhouten puien met grote glasvlakken. Het gebruik van bijzondere materialen uit verschillende landen zoals teakhout uit Birma en Zwitsers Christallino is karakteristiek voor Amerikaanse ambassades uit die periode.
Wederopbouwperiode
De architectuur van de Wederopbouwperiode (1940-1965) is lange tijd veronachtzaamd en was stiefkind van de Nederlandse architectuurgeschiedenis, maar dat tij is gekeerd. In opdracht van minister Bussemaker heeft de rijksdienst in 2013 uit miljoenen bouwwerken een zorgvuldige selectie gemaakt van uiteindelijk 189 toppers; mijlpalen en toonbeelden uit de wederopbouwtijd. Niet alleen de architectuur, maar ook de kunst en ruimtelijke ordening veranderden in die periode radicaal. Daarover werden al eerder drie afzonderlijke boeken geproduceerd met en bij nai010 publishers.
Nu is daar een Engelstalige uitgave bijgekomen die meer is dan een vertaalde bundeling van de eerste drie. Het boek plaatst de Nederlandse wederopbouw in Europese context. Europa en Nederland kwamen gehavend uit de Tweede Wereldoorlog. In ons land werd de wederopbouw met tomeloze energie en Marshall-hulp – soms zelfs letterlijk – ter hand genomen. Het einde van WOII zorgde voor ongekend optimisme. Dat leidde tot een enorme diversiteit in architectuur en ruimtelijke ordening. Het gebruik van nieuwe technieken en materialen zorgde voor bijzondere experimenten. Veel gebouwen werden voorzien van kunst. Architecten en kunstenaars werkten nauw samen.
Post-War Reconstruction the Netherlands 1940-1965 The Future of a Bright and Brutal Heritage geeft een overzicht van de gebouwen en gebieden van herrijzend Nederland en onderzoekt de betekenis van dit erfgoed voor de huidige opgaven op het gebied van transformatie en herinrichting. Het boek is te bestellen bij de uitgever: Post-War Reconstruction the Netherlands 1945-1965 Meer over de wederopbouwperiode op http://cultureelerfgoed.nl/dossiers/wederopbouw