De Golfbak en Deltawerk// in het Waterloopbos in de Noordoostpolder zijn geselecteerd voor de Canon van Nederland. Dit omdat ze beide verhalen verbeelden van het venster De watersnood. In de Golfbak en de Deltagoot is belangrijk onderzoek gedaan voor de Deltawerken.
Op dinsdag 7 september is het convenantschildje, behorend bij de Canon van Nederland, overhandigd door Teus Eenkhoorn van het Nederlands Openluchtmuseum aan Jos Bisschops van Natuurmonumenten.
Onderzoek
In het Waterloopbos is decennialang door ingenieurs van het Waterloopkundig Laboratorium onderzoek gedaan naar de impact van getijden, golven en stromingen op waterwerken.
Voor de onderzoeken in het Waterloopbos bestond geen kant-en-klaar plan. De ingenieurs moesten creatief zijn, maar het belang van de onderzoeken werd al in de eerste jaren bewezen. Op basis van de bevindingen opgedaan in het Waterloopkundig Laboratorium is in 1952 de Braakman afgesloten, een zeearm in Zeeland. Een half jaar later braken tijdens de Watersnoodramp veel dijken door, maar de dam in de Braakman hield stand.
De watersnoodramp van 1953 onderstreepte het belang van het onderzoek in het Waterloopkundig Laboratorium. In de ruim 25 jaar daarna vormen de onderzoeken in het Waterloopbos dan ook de basis voor veel deltawerken in Zuidwest-Nederland.
Golfbak en Deltawerk//
Op verschillende plekken in het Waterloopbos hebben onderzoeken plaats gevonden naar alle mogelijke varianten voor het beschermen van Zuidwest-Nederland tegen nieuwe stormvloeden. Niet alle modelplaatsen bestaan nog, maar de Golfbak is in 2019 gerestaureerd en nog te bewonderen.
In de Golfbak kon door de grote waterdiepte en de mogelijkheid om golven en stroming met elkaar te combineren, worden onderzocht wat de invloed van stroming en golfkrachten op de pijlerwanden van de Stormvloedkering was. Ook is de stabiliteit van blokkendammen, zoals toegepast voor de Brouwersdam, in de Golfbak onderzocht.
In de 240 meter lange Deltagoot konden golven worden gemaakt van wel 2,5 meter hoog. Het eerste onderzoek in deze Deltagoot betrof hydraulische en grondmechanische problemen met de stormvloedkering in de Oosterschelde.
De Deltagoot is nog tot 2016 in gebruik geweest, maar inmiddels is het model omgevormd tot het imposante kunstwerk Deltawerk//. Een ode aan al het onderzoek dat er plaats heeft gevonden en een symbool voor de kracht van de waterwerken die in het Waterloopbos zijn getest.
Canon van Nederland
Het Canonnetwerk laat de veelzijdigheid van de Nederlandse geschiedenis zien aan de hand van iconische sleutelstukken, waaronder nu ook de Golfbak en het Deltawerk// in het Waterloopbos.
Deze landelijke samenwerking is een initiatief van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem, waar sinds september 2017 de overzichtspresentatie van de Canon van Nederland te zien is. De samenwerking wordt mede mogelijk gemaakt door het ministerie van OCW.
Foto: V.l.n.r. Hans Wijnants, wethouder gemeente Noordoostpolder, Jos Bisschops, landsdeelmanager Noord Vereniging Natuurmonumenten en Teus Eenkhoorn, directeur Nederlands Openluchtmuseum (foto Martyn Hamer, Natuurmonumenten).
Prachtig speelgoed maar het heeft nog steeds niet geleid tot een aanvullende natuurformule om onze dijken en waterkeringen te beveiligen. Ook in de 240 meter lange Deltagoot is de natuur niet na te bootsen. Historisch onderzoek van ir. Boehmer leert dat dijken kunnen bezwijken bij een bepaalde maanstand. Het Doodtijvirus leert ons dat bij Hoogspringtij nimmer een dijk is bezweken. Laat Delft maar eens proberen om de kracht van de maan op grondwater te imiteren zodat de nodige formule voor dijkveiligheid aangetoond kan worden.