Het Westfries Museum in Hoorn heeft vandaag (vrijdag 25 september) een schilderijenkabinet geopend. In de ruimte toont het museum zijn collectie schilderkunst uit de Gouden Eeuw.
Het kabinet is ingericht naar voorbeeld van een 17e-eeuwse ‘kunstkammer’, zoals die toentertijd in huizen van rijke kooplieden te vinden was: met goudleerbehang op de wanden en meesterwerken van plafond tot vloer.
De presentatie is mede mogelijk gemaakt met steun van de Vereniging Rembrandt, de Turing Foundation en de Vrienden van het Westfries Museum. Reserveren voor een bezoek kan via www.wfm.nl.
Vijf miljoen schilderijen
Het exacte aantal is niet bekend, maar experts schatten dat in de zeventiende eeuw circa zes miljoen schilderijen zijn gemaakt. Door de toegenomen welvaart steeg de vraag enorm.
Niet alle hadden de kwaliteit van een Rembrandt en er was voor iedere portemonnee wat wils. Maar het gunstige klimaat stimuleerde kunstenaars tot een grote productie en voortdurende vernieuwing in stijl en thema’s.
Enorme verzamelingen
In de 17e eeuw werd het onder rijke kooplieden populair grote schilderijenverzamelingen aan te leggen. Alleen Amsterdam telde rond 1650 al meer dan 100 privécollecties.
Een van de bekendste was het kunst- en schilderijenkabinet van Jan Six, met daarin het beroemde portret dat Rembrandt in 1654 van de dichter en kunstmecenas maakte.
Om die verzamelingen te tonen werden ‘kunstkammers’ ingericht, vol meesterwerken; portretten, stadsgezichten, jachttaferelen, zeegezichten, bijbelse voorstellingen, interieurs en landschappen: alles kriskras door elkaar, vanaf het plafond tot aan de plinten.
Rijk en gevarieerd
Het Westfries Museum bezit een rijke en gevarieerde collectie schilderijen uit de 17e eeuw, gemaakt door kunstenaars die in West-Friesland hun brood verdienden. Bij gebrek aan muurruimte kon het museum tot voor kort slechts een deel van die verzamelingen aan het publiek tonen.
Met de inrichting van een eigen ‘kunstkammer’ is dat probleem op passende manier opgelost. In het kabinet zijn onder andere vier van de gestolen schilderijen te bewonderen die na de kunstroof in 2016 uit Oekraïne terugkeerden, waaronder ‘Vrouw Wereld’ van de Hoornse schilder Jacob Waben.
Goudleerbehang
De presentatie oogt volledig 17e-eeuws. Dat is te danken aan de eeuwenoude oude houten vloer, de kasten in de ruimte en de kunstwerken van plafond tot plint.
Ook het (imitatie) goudleerbehang waarmee de wanden bespannen zijn, draagt er aan bij. Dit in Litouwen gemaakte behang is een natuurgetrouwe kopie van het goudleerbehang in de regentenkamer van het voormalige Weeshuis te Enkhuizen, uit 1742.
De kracht van de vaste collectie
Het schilderijenkabinet, vanaf nu onderdeel van de vaste presentatie van het museum, is financieel mogelijk gemaakt door bijdragen van de Vrienden van het Westfries Museum, de Vereniging Rembrandt en de Turing Foundation.
De geldelijke steun van de laatste twee organisaties is onderdeel van het landelijke project De kracht van de vaste collectie, waarmee zij Nederlandse musea niet alleen een hart onder de riem steken in corona-tijd, maar hen ook willen stimuleren de kracht en schoonheid van de eigen collectie beter over het voetlicht te brengen.
Hoornse verzameling
De kunstkammer van het Westfries Museum is opengesteld voor publiek door Willem Merens. Diens voorvader Lucas legde eind 17e eeuw een indrukwekkende schilderijencollectie aan.
Lucas was een van de heren burgemeesters en woonde ter plaatse in Huize Merens, nu bekend als Het Huis Verloren. Lucas’ kinderen verkochten de schilderijen.
Willem Merens probeert nu de verblijfplaats van de werken te achterhalen. Inmiddels weet hij dat tien schilderijen in diverse musea te zien zijn, waaronder het Louvre in Parijs. “Het zou fantastisch zijn als het Westfries Museum ooit een schilderijenkabinet kan samenstellen met werken uit deze collectie”, zegt de verre nazaat van Lucas Merens.
Bezoekersinformatie
Stap binnen bij het schilderijenkabinet van het Westfries Museum en stap daarmee de Gouden Eeuw in. Tickets kunnen gereserveerd worden via www.wfm.nl. Meer over het schilderijenkabinet is te vinden via wfm.nl/schilderijenkabinet en www.verenigingrembrandt.nl/dekrachtvan.
Foto: Het schilderijenkabinet van het Westfries Museum in Hoorn, met 31 werken uit haar collectie schilderkunst uit de 17e eeuw (foto Benno Ellerbroek).