Het Lam Gods behoort tot de meesterwerken in de West-Europese schilderkunst. Het onderging in de loop van de tijd veel veranderingen en werd zelfs deels overschilderd. Wetenschappers brachten onlangs de wijzigingen in beeld.
Het op eikenhout geschilderde werk is een groot en inhoudelijk complex vroeg-15e-eeuws Vlaams veelluik. Het werd uitgevoerd in opdracht van de Gentse burger-koopman Joos Vijd, daterend tussen 1430 en 1432, en is van de hand van de gebroeders Hubert en Jan Van Eyck. Het werd bedacht als altaarstuk voor de Vijdkapel in de Sint-Bataafskathedraal van Gent.
Wetenschappers zetten onlangs nieuwe, niet-invasieve chemische beeldvormingsmethoden in om de wijzigingen gedetailleerd in beeld te brengen. Dat leidde tot belangrijke resultaten:
- De voorspelling van de gelaatstrekken van het originele Lam dat verborgen zat onder de 16e-eeuwse overschildering;
- De visualisatie van een kleinere, vroegere versie van het lichaam van het Lam met een natuurlijker lichaamsbouw.
De combinatie van deze vooruitstrevende chemische beeldvormingsmethoden met de analyse van verfdoorsneden en het visuele onderzoek van het verfoppervlak, leverde objectief bewijs op over de overschilderingen en de toestand van de oorspronkelijke Eyckiaanse verf eronder. Aldus faciliteerde het natuurwetenschappelijke onderzoek de beslissing van de conservatoren om het originele Lam van Van Eyck terug vrij te leggen.
Offer
Het centrale paneel, De aanbidding van het Lam, toont het offer van Christus aan de hand van het Lam Gods dat op een altaar staat en wiens bloed in een kelk stroomt.
Tijdens de conserveringsbehandeling en technische analyse in de jaren vijftig ontdekten restauratoren de aanwezigheid van overschilderingen. Op basis van de toen beschikbare informatie werd besloten de groene overschildering rond het hoofd van het Lam te verwijderen, maar de overschildering op het Lam zelf bleef onaangeroerd. Hierdoor werden echter wel de oren van het onderliggende Eyckiaans Lam blootgelegd, hetgeen resulteerde in een Lam met vier oren. Dat nogal ongewone beeld bleef bijna 70 jaar lang behouden, tot de huidige conserveringsbehandeling in 2019 de overschildering wegnam.