De internationale duikgroep Badewanne heeft ontdekt uit welk jaar het Nederlandse scheepswrak op de bodem van de Baltische Zee stamt. De resten van het fluitschip werden vorig jaar op een diepte van 85 meter aangetroffen en blijken buitengewoon goed bewaard gebleven.
Tijdens opnames voor de documentaire ‘Fluit’ vond Badewanne het hakkebord van het schip, dat met de voorkant naar beneden op de bodem van de zee lag. Het bord bevat een gravering met het jaar 1636 en een afbeelding van een zwaan, zo maakt de duikgroep vandaag (vrijdag 30 juli) samen met maritiem archeologen uit Finland, Nederland en Zweden bekend.
Verder onderzoek
De zwaan refereert waarschijnlijk aan de naam van het schip. Tijdens de opnames zijn ook nieuwe metingen gedaan om de grootte van het schip te bepalen.
Samen met maritiem archeologen Minna Koivikko van de Finnish Heritage Agency, Martijn Manders van de Rijksdienst van het Cultureel Erfgoed (RCE) en fluit-expert en maritiem archeoloog Niklas Eriksson van de Universiteit van Stockholm wordt verder onderzoek gedaan om de geschiedenis rond het wrak te achterhalen.
In de historische documentaire ‘Fluit’, geproduceerd door Handle Productions, worden de specialisten en het onderzoek naar het scheepswrak op de voet gevolgd. De documentaire gaat in op oorsprong en missie van dit fluitschip, de identiteit van diens bemanning en zijn noodlottige reis op de Baltische Zee.
Belangrijke handelsroute
Sinds de Middeleeuwen behoort de Baltische Zee tot de belangrijkste handelsroutes ter wereld. In de zeventiende eeuw kwam zij grotendeels in handen van de handelsvloot van de Nederlandse Republiek.
De winstgevende Baltische Zee handel gaf de financiële middelen om het handelsnetwerk verder uit te breiden en bijvoorbeeld de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) op te richten. Eén type schip werd veelvuldig gebruikt in de Baltische Zee handel: de fluit, een driemaster met een zeer grote laadcapaciteit.
Dit soort schepen was doorgaans niet bewapend en had een kleine bezetting, met grotere winst als resultaat. Fluitschepen waren voorzien van woon- en slaapvertrekken die gedeeld werden door de hele bemanning. Vrij ongebruikelijk in de hiërarchische maritieme wereld van die tijd.
Ondanks dat de houten fluitschepen alom vertegenwoordigd waren in de handel op de Baltische Zee van de late zestiende tot midden achttiende eeuw, hebben slechts weinig schepen de tand van de tijd overleefd.
‘Fantastisch’
“Het was fantastisch tot de eerste mensen te behoren die het schip mochten zien nadat het 400 jaar geleden was gezonken. Wij hebben de mogelijkheid zijn verhaal boven water te halen”, verklaart wetenschappelijk duiker Jouni Polkko.
Volgens maritiem archeoloog Eriksson wordt de identiteit van schepen vaak onthuld door gegraveerde motieven op het hakkebord. “Fragmenten ervan zijn eerder ook al gevonden. Maar nu we er een hebben die geheel intact is gebleven, is het mogelijk het schip te identificeren op dezelfde manier als mensen uit de zeventiende eeuw dat zouden hebben gedaan. Het schip, gebouwd in 1636, heette vermoedelijk de ‘Zwaan’. Bij nader onderzoek kunnen we hopelijk ook het wapenschild van de thuishaven achterhalen”.
Wonderen
Maritiem archeoloog Koivikko zegt door de vondst weer in wonderen te geloven. “Ik heb dit nog nooit meegemaakt in de 30 jaar dat ik actief ben”.
Volgens collega Martijn Manders (RCE) zijn de vondsten een geweldig startpunt voor nieuw onderzoek. “Nu we het bouwjaar van het schip kennen, 1636, en een indicatie hebben van de naam van het vaartuig kunnen we de historische context makkelijker achterhalen. Misschien kunnen we zelfs opvarenden terugvinden en identificeren. De jongste vondsten helpen ons ook de geheimen van de fluit te ontrafelen: een simpel, veelgebruikt schip dat de juiste omstandigheden creëerde voor vroege globalisering”.
“De fluit”, aldus Manders, “is een voorbeeld van typisch Nederlandse scheepsbouw en symboliseert de florerende zeevaarthandel van die tijd|”.
mooie reconstructie foto
heel boeiend!