Nieuw licht op donkere eeuwen. Zo heet het boek dat de Nijmeegse archeologen Harry van Enckevort en Joep Hendriks en historicus Martijn Nicasie schreven over highlights van bijna 150 archeologische rapporten over de laat-Romeinse tijd en vroege middeleeuwen in Zuid-Nederland.
De verslagen vormen een bron van kennis over het leven in de vierde tot zesde eeuw na Chr. Het boek wordt vrijdag 2 februari door Roel Lauwerier van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) aangeboden aan verantwoordelijk wethouder Ben van Hees van Nijmegen.
Nederzettingsresten
Lange tijd stond de periode van de vierde tot zesde eeuw na Chr. bekend als ‘de donkere eeuwen’ omdat er weinig over bekend was. Sinds de ondertekening van het Verdrag van Malta zijn er steeds meer onderzoeken gedaan en rapporten geschreven.
Op basis van gegevens uit de sinds 1997 gepubliceerde verslagen is voor het boek onderzoek gedaan naar thema’s als bewoning, locatiekeuze, gemeenschap en materiële cultuur. In de analyse van de rapporten staan onder andere nederzettings- en huisplattegronden en materiaalgroepen als aardewerk en munten centraal. Op basis daarvan zijn vragen en handreikingen geformuleerd voor toekomstig onderzoek naar nederzettingsresten uit de periode 300-600 na Chr. in Zuid-Nederland. Met deze synthese is volgens de RCE ons beeld van ‘de donkere eeuwen’ in nieuw licht komen te staan.
Stadsrechten
De betreffende periode is voor Nijmegen belangrijk. De oudste stad van ons land kreeg rond het jaar 100 van de Romeinse keizer Trajanus stadsrechten en is tot op de dag van vandaag stad gebleven.
Nijmegen bleef na de Romeinse tijd belangrijk voor de omgeving, wat o.a. blijkt uit de vondst onder het huidige stadscentrum van honderden graven van bewoners uit de vierde tot negende eeuw.
Oogst voor Malta
De studie is uitgevoerd voor het onderzoek Oogst voor Malta van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Binnen dit project worden de resultaten van al uitgevoerde opgravingen onder de loep genomen. Onderzoeksgegevens worden op die manier omgezet in kennis. De studie is uitgevoerd door Bureau Leefomgevingskwaliteit/Archeologie van de gemeente Nijmegen.
Wapengraf
Aan de huidige Marikenstraat is in 1999 een groep graven uit de vroege middeleeuwen gevonden, waarvan er een uitspringt vanwege de bijzondere grafgiften.
Naast een kan van aardewerk, een glazen beker en een glazen kom lagen in dit graf opvallend veel wapens: een grote lanspunt, een werpbijl, een kleine dolk en twee pijlpunten, alle van ijzer. De objecten zijn onlangs volledig gerestaureerd en worden onthuld na de presentatie van het boek.
Tot en met 15 februari zijn ze in de hal van stadhuis te bezichtigen. Daarna verhuizen de grafgiften naar Museum Het Valkhof, waar ze een prominente plek krijgen op de afdeling, gewijd aan de vroege middeleeuwen in Nijmegen en omgeving.
Foto: In een van de middeleeuwse graven zijn deze bijzondere grafgiften gevonden (foto Rob Mols, gemeente Nijmegen).