Eeuwenoude tuinen en parken op kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen (KBL) hebben serieus te lijden onder de droogte. Bij een aantal kastelen en landhuizen is zelfs sprake van schade aan de fundering doordat een omringende slotgracht is drooggevallen.
De Stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) onderzocht onder haar 150 aangesloten KBL de effecten van de ongebruikelijk lange droogteperiode. Aan de enquête deed circa 30 procent mee, samen goed voor 65 KBL.
Grote schade
Circa 80 procent van de respondenten heeft schade in bos, park of tuin. Naast tijdelijke schade (gazons en sterfte van eenjarigen en kuipplanten) is sprake van blijvende schade. Met stip noemt men het afsterven van jonge boomaanplant en algehele verdorring/verdroging van tuin, park en bos.
Onder de volwassen bomen hebben vooral berken en (soms monumentale) beuken het zwaar. Ook gezichtsbepalende onderdelen zoals buxushagen, rododendrons en boomlanen verdorren en sterven af.
Menig KBL bezit een (historische) moestuin en/of boomgaard, waar men een tegenvallende fruitopbrengst en groenteoogsten verwacht. Gebouwen met een drooggevallen slotgracht worden scherp in de gaten gehouden, zegt directeur René Dessing van sKBL. ”De fundering is meestal nooit eerder boven water gekomen en vertoont nu scheuren. Ook verzakkingen zijn mogelijk”.
Opvallend is dat de droogte niet heeft geleid tot minder bezoekers op publiekstoegankelijke KBL.
Extra maatregelen
Alle respondenten geven aan extra maatregelen genomen te hebben om de schade te beperken. Bijkomend probleem op diverse KBL is dat tal van tuinvrijwilligers door vakantie afwezig waren waardoor het besproeien of bewateren van vaak grote oppervlaktes moeizaam of soms onmogelijk was.
Kosten moesten worden gemaakt aan het slaan van (nieuwe) grondwaterpompen, de aanschaf van grote hoeveelheden slangen en sproei-installaties en het week-rond bewateren. Op grote KBL speelde angst voor bos- en bermbranden.
In Gelderland zijn enkele honderden vierkante meters door bosbranden aangetast. Het nemen van de maatregelen kostte veel extra tijd en energie terwijl niet altijd menskracht voorhanden was.
Herstel
Het is volgens de stichting nog lastig in te schatten hoeveel tijd en geld het herstel zal vergen omdat de echte schade en de daarmee samenhangende kosten later pas goed beoordeeld kunnen worden.
Per KBL variëren de kosten van redelijk tot vele tienduizenden euro’s. Evident is dat met het herstel jaren zijn gemoeid en herplantingskosten samenhangen met de omvang van een park.
Belangrijker, aldus de stichting, is de vraag hoe deze eeuwenoude tuinen en parken zich kunnen voorbereiden op te verwachten extreme weersomstandigheden in de toekomst en hoe dit ten koste is gegaan van botanische plantencollecties en soortenrijkdom van flora en fauna.