Het Cuypersgenootschap en Bond Heemschut hebben met de historische verenigingen Oud Ede en Oud Lunteren de gemeente Ede verzocht de Muur van Mussert in Lunteren te beschermen als gemeentelijk monument.
Op het ogenblik is de toekomst van de muur aan de Hessenweg 85 uiterst onzeker. De eigenaar stuurt aan op sloop. Dat is volgens de monumentenorganisaties ‘zeer onwenselijk’.
De muur is symbool van een zwarte bladzij uit de vaderlandse geschiedenis. Het is het enige nog bestaande specifiek voor, en in opdracht van de NSB ontworpen bouwwerk. Daarmee heeft het naar het oordeel van de vier organisaties grote historische waarde. “Behoud van de muur kan nu en in de toekomst een belangrijke bijdrage leveren aan het gesprek over de betreffende periode”, heet het.
Hagespraak
De Muur van Mussert, gesitueerd op camping de Goudsberg, maakte deel uit van een beoogd Nationaal Tehuis van de Duitgezinde NSB op een stuk grond van circa 16 hectare, waarop gebouwen (vergaderruimten, facilitaire voorzieningen) waren geplaatst.
Kern van het gebied was een grote komvormige plek, waar van 1936 tot 1940 de jaarlijkse Hagespraak werd gehouden. De komvormige ruimte werd aan één zijde begrensd door een nog steeds aanwezige gemetselde muur met spreekgestoelte. De in 1931 opgerichte Nationaal Socialistische Beweging (NSB) wilde met de Hagespraken de eenheid van de partij benadrukken.
Van waarde
De muur van Mussert bezit volgens de vier monumentenorganisaties op lokaal en nationaal niveau cultuurhistorische waarde. Tevens heeft de muur naar hun mening architectuurhistorische betekenis. “Zij is een teken ter herinnering, maar ook een waarschuwing”.
“De muur illustreert de grote ambities van de NSB en het stempel dat de beweging op de Nederlandse historie heeft gedrukt. Ook qua architectuur is zij het behouden waard. Het is bovendien het enige bewaard gebleven bouwwerk van architect Mart Jansen, ontwerper van het Nationaal Tehuis”.
Met spoed
Gezien de aanwezige sloopdreiging hebben de monumentenorganisaties de gemeente Ede verzocht hun verzoek met spoed af te handelen.
“Wij realiseren ons dat er nog een overleg gaande is tussen het rijk en de gemeente Ede over de bescherming van het erfgoed. Vanwege de sloopdreiging is het onwenselijk de uitkomst van die discussie af te wachten. Ede moet haar verantwoordelijk nemen om het erfgoed te beschermen als gemeentelijk monument. In de toekomst kan de muur dan mogelijk alsnog rijksmonument worden”, aldus de organisaties in hun brief aan het gemeentebestuur.