Na een Europese aanbesteding gaat Helicon CS de komende vijf jaar ruim 3.500 objecten uit de Rijkscollectie Percentagekunst inspecteren en onderhouden. De verzameling is divers: van grote beelden tot computeranimaties en van landschapsinrichting tot wandtapijten. De Nederlandse onderneming wacht een mega-klus.
“Slechts weinig bedrijven hebben zowel verstand van inspecties als van onderhoud van kunst, kennen wet- en regelgeving én hebben genoeg mensen om deze grote opdracht uit te voeren”, weet Annemarieke Leendertz, coördinator team Kunst bij het Rijksvastgoedbedrijf (RVB). Op basis van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) is Helicon CS de opdracht gegund. “Kwaliteit was doorslaggevend”, aldus Leendertz.
Vak apart
De Rijkscollectie Percentagekunst is geen standaardverzameling. Bij verbouw-, nieuwbouw- en renovatieprojecten van rijksgebouwen besteedt het RVB al ruim 70 jaar een half tot twee procent van het bouwbudget aan kunst. Deze kunst is bijna altijd nieuw en wordt gemaakt in opdracht. Daarmee behoort het Rijksvastgoedbedrijf tot de grootste kunstopdrachtgevers in Nederland. Inmiddels telt de collectie duizenden objecten; voor beheer en behoud ervan is het RVB verantwoordelijk.
Kunstinspectie is een vak apart. Reguliere inspecteurs of objectmanagers hebben daartoe onvoldoende specialistische kennis. Vandaar dat het omvangrijke project Europees is aanbesteed. Leendertz: “Helicon gaat alle kunstwerken inspecteren, ook de ongeveer 200 werken in depot. Die staan daar veilig opgeborgen, voornamelijk vanwege verbouwwerkzaamheden”.
Onderhoudsadvies
De werken uit de Rijkscollectie Percentagekunst zijn te vinden in en bij kantoren, ministeries, paleizen, gevangenissen en rechtbanken dwars door Nederland. Dat betekent dat Helicon al deze locaties langsgaat om de kunstwerken visueel te inspecteren.
“Het bedrijf doet dit volgens de zogenoemde RVB BOEI-methodiek, handboek 2E voor kunstinspectie. Deze methodiek hebben wij zelf ontwikkeld en hij is breed door de markt overgenomen”, verklaart Leendertz. Na de inspecties geeft Helicon een onderhoudsadvies en volgt een update van de gegevens in het collectie-informatiesysteem. “Vervolgens brengen wij de prioritering aan in de projecten en wordt het onderhoud ingepland en uitgevoerd door onderaannemer Kunstwacht en specialisten uit het netwerk”.
Internationale belangstelling
Bij simpele projecten toetsen en controleren de kunstadviseurs van het RVB achteraf het uitbestede onderhoudswerk. Bij complexere of gevoelige projecten zijn de kunstadviseurs gedurende het hele proces betrokken.
“Dan maken we eerst een waardestelling aan de hand van vier categorieën: de reputatie van de kunstenaar, de kwaliteit van het werk, de locatie en betekenis van het kunstwerk voor onze collectie en voor Nederland. Zo’n waarderingsmethodiek bestond niet voor kunst in de (semi-) openbare ruimte. We hebben hem binnen het RVB zelf ontwikkeld en we zijn er trots op dat daar nu internationale belangstelling voor is”, zegt Leendertz. “Als we een uitgebreider onderzoek nodig hebben, besteden we dat uit aan de markt”.
Maatwerk
Het Rijksvastgoedbedrijf kijkt ook naar de staat van het kunstwerk. “Moeten we het restaureren of hoort verval bij het oorspronkelijke idee van de kunstenaar? Mag er bijvoorbeeld mos gaan groeien op een beeld? Bij elk kunstwerk is dat anders, het is maatwerk”, aldus Leendertz.
Op basis van alle onderzoeksresultaten bepalen de kunstadviseurs wat nodig is voor onderhoud of restauratie. Soms betrekken ze de kunstenaar of erfgenamen, om hierover mee te denken. “De overleden Rudi van de Wint bijvoorbeeld maakte de panelen in de plenaire zaal van het Binnenhof. Zijn zoon wist wat voor lijm en verf hij gebruikte en of het kunstwerk op locatie of in een atelier is gemaakt. Dat is relevante kunsthistorische informatie en daardoor belangrijk voor het correct documenteren van onze collectie”.
Foto: Helicon gaat de komende vijf jaar alle kunstwerken inspecteren, zegt Annemarieke Leendertz, coördinator team Kunst bij het Rijksvastgoedbedrijf (foto Rijksvastgoedbedrijf).