De komende vier jaar krijgen de kerken van Overschild, Beerta, Winsum-Obergum en Onderdendam van de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) een nieuwe bestemming. De toren bij het godshuis van Garmerwolde ondergaat bovendien een spectaculaire facelift in het kader van Feest! In Oost en West, het grote jubileumproject van de SOGK die in 2019 een halve eeuw bestaat. Met de voorbereidingen is inmiddels een begin gemaakt. Feest is een initiatief van Museum Catharijneconvent in Utrecht.
Naar het zich laat aanzien loopt de verkenning naar herbestemmingen van kerken in het aardbevingsgebied in Groningen vertraging op. De Nationale Coördinator Groningen (NCG) kan nog geen besluiten nemen over het noodzakelijke bouwkundig versterken van die bouwwerken. In het geval van de Molukse kerk te Appingedam is over het bouwkundig versterken als onderdeel van de totale restauratie kortgeleden wel overeenstemming bereikt. Dit gebouw is onlangs door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) als enige Groningse kerk op de landelijke toonbeeldenlijst geplaatst vanwege zijn gaafheid en grote belang als oudste Molukse kerkgebouw in Nederland.
Veel werk
De SOGK heeft in 2016 opnieuw veel werk verricht om de historische kerken in goede conditie te houden en het gebruik ervan te bevorderen. Veertien godshuizen werden opgeknapt, al dan niet in combinatie met aardbevingsherstel.
Het groot onderhoud aan de kerken van Nieuw Beerta en Westerwijtwerd was de grootste klus. Herstel van de originele kleurstelling en andere interieuronderdelen in de Amsterdamse School-kerk van Westeremden werd mogelijk gemaakt door het Herstelfonds Getroffen Kerken van de SOGK. Dat fonds is voor de tweede keer door een particuliere gift aanzienlijk versterkt. Het interieur van de kerk van Bierum staat nu op de rol om na schadeherstel te worden opgeknapt met middelen van dit fonds.
Het bezit van de SOGK is in 2016 uitgebreid met de overdracht van de kerk, kerkhof en ‘leerkerkje’ in Noordbroek en de kerk van Finsterwolde. Daarmee komt het bezit van de SOGK op 85 kerken, 2 synagogen, 55 kerkhoven en 8 losse torens. Ook in 2017 worden minimaal twee overdachten van kerken en kerkhoven aan de stichting verwacht.
Steun
Om het werk van de stichting te kunnen doen zijn, naast de steun van overheden en fondsen, de bijdragen van particulieren van groot belang. De stichting werd in 2016 weer zeer ruim ondersteund.
Naast belangrijke legaten en nalatenschappen nam vooral het aantal periodieke schenkingen fors toe. Op die manier leggen schenkers voor een periode van vijf jaar de hoogte van hun schenking vast. Daar staan belastingvoordelen tegenover.
Om de jeugd voor erfgoed te interesseren zijn door de stichting ook in 2016 educatieve activiteiten ontplooid. Het spraakmakende project Sleutelbewaarders begon in juni van dit jaar in Garnwerd. Leerlingen van de basisschool in het dorp werden medeverantwoordelijk voor het beheer van de kerk. In de loop van het jaar kregen leerlingen van basisscholen in Winsum, Woltersum, Engelbert en Tolbert de sleutel van de plaatselijke kerk.
In de prijzen
Twee projecten van de SOGK vielen dit jaar in de prijzen. De herbestemde kerk van Klein Wetsinge werd in mei verkozen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar in de categorie Leefbaarheid en Sociale Cohesie. Het ontwerp van de levensverhalenkast in de synagoge van Appingedam werd bekroond met twee belangrijke Europese designprijzen.
Foto: Uitkijkcabine Klein Wetsinge (foto Duncan Wijting).