Om de toekomst en financiën van maritiem erfgoed in Nederland veilig te stellen is actie nodig. Dat blijkt uit een zojuist uitgebracht rapport van de Erfgoedkwartiermakers, mogelijk gemaakt door de provincies Overijssel, Flevoland en Utrecht. Aanleiding: het gebrek aan financieringsmogelijkheden voor de zeilende beroepsvaart.
Financiering, aldus de Erfgoedkwartiermakers, is geen op zichzelf staand probleem. Het hangt o.a. samen met toekomstperspectief, visie en rentabiliteit. Het rapport benadert de problematiek integraal om tot een realistische en werkbare oplossing te komen.
De samenhangende problematiek is volgens de opstellers overigens niet alleen van toepassing op de zeilende beroepsvaart, maar ook op andere schepen in de historische vloot, werven, ambachten en toeleveranciers.
In standhouden ecosysteem
Het centrale probleem is het in standhouden van het hele ecosysteem van maritiem erfgoed. Als er niets verandert, krimpt de erfgoedvloot en is er minder vraag naar werfcapaciteit.
Ook krimpen dan de maritieme erfgoedgemeenschappen en ambachten. “Is de kritische massa eenmaal weg, dan verdwijnt het ecosysteem en komt het verloren maritiem erfgoed niet meer terug”, betogen de Erfgoedkwartiermakers.
Investeerders, in en buiten de sector, zien graag dat de vloot behouden blijft. Ze zijn bereid ‘anders’ naar een investering te kijken. Tegelijkertijd is het argument van alleen behoud niet afdoende, zo valt in het rapport te lezen.
“De vloot en de sub-sector zullen moeten aantonen wat men te bieden heeft, wat zij kunnen toevoegen en hoe dat verwezenlijkt gaat worden. Investeerders willen een plan zien op sub-sector niveau, gericht op perspectief, verduurzaming, ondernemerschap en rentabiliteit. Ook vragen ze om transparantie en om één aanspreekpunt”.
Meer samenwerking nodig
De gesprekspartners uit de sector onderschrijven de opgaven, zien en ervaren de verwevenheid en onderkennen dat meer samenwerking nodig is om het ecosysteem in stand te houden. Een aantal sleutelfiguren (branchevereniging BBZ, Vereniging LVBHB, Stichting ATV, ondernemers uit de vloot, toeleveranciers) heeft vervolgens meegedacht over een integrale aanpak.
Tijdens het onderzoek is gesproken met veertig personen uit en rond de sector. Die zijn onder te verdelen in potentiële financiers (ondernemers uit de sector, family office, corporate finance adviseur, bancair), ondernemers uit de vloot, toeleveranciers (werf, charterkantoor), verenigingen (BBZ, LVBHB, Nederland Maritiem Land) en regionale bestuurders.
Kernpunten integrale aanpak
Kernpunten van voornoemde aanpak zijn het ontwikkelen van een gezamenlijke missie en visie, strategie, werkplan, uitvoering en proces.
Gezamenlijke missie en visie: behouden ecosysteem, benutten economische waarde en maatschappelijke waarden. Strategie: focus op koplopers, schepen als vliegwiel, transformatie naar rendabel en toekomstbestendig varen, innovatie, transformatie van passagiersvaart naar wonen, werken en recreatie aan de kade.
Werkplan: integraal plan met focus op samenwerking, kennisdeling en ondersteuning.Uitvoering: pilotprojecten in de drie provincies, per project een businessplan. Proces: Kennisplatform oprichten in combinatie met een raad van advies. Zij bewaken het kader van de gezamenlijke visie en collectieve ambities. Tegelijkertijd wordt kennis van de pilots inzichtelijk en gedeeld in de hele sub-sector.
Het platform kan volgens de Erfgoedkwartiermakers op termijn de basis vormen voor een netwerkorganisatie, leidt tot vaste structuren zoals kredietunie voor de hele sub-sector en een onafhankelijk kenniscentrum/incubator.
Vervolgstappen
Parallel aan de ontwikkeling van strategie en werkplan kan begonnen worden met de uitvoering van pilotprojecten, aldus het rapport. “Want alleen een visie of voornemens zijn niet voldoende. Hierop kan men niet aanhaken, op pilots en projecten wel”.
In samenwerking met een coalition of the willing zetten de Erfgoedkwartiermakers zich in om pilotprojecten van de grond te tillen; ze zoeken daarbij partners. Meer informatie over het rapport, over de vervolgstappen en potentiële pilotprojecten is te verkrijgen via Flip Harmsma, flip@erfgoedkwartiermakers.nl 06-23362392