Bond Heemschut heeft samen met de Vereniging Vrienden van Den Haag, het Cuypersgenootschap en SOS Den Haag beroep ingesteld bij de Raad van State tegen de voorgenomen sloop van het voormalige ministeriegebouw van SoZaWe van architect Herman Hertzberger om de weg vrij te maken voor nieuwbouw.
De vier erfgoedbeschermers betogen dat de Haagse gemeenteraad uit het oogpunt van bescherming van waardevol erfgoed niet had mogen instemmen met het bestemmingsplan. Architectuurhistorici zijn zonder uitzondering van oordeel dat het gaat om een iconisch gebouw. De internationaal gewaardeerde architect Hertzberger geldt als belangrijk representant van de stroming in de moderne Nederlandse architectuur van het structuralisme. Van alle jonge gebouwen in Den Haag is dit misschien wel het meest beschreven gebouw in de internationale literatuur, zeggen de bezwaarmakers tegen sloop.
De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) heeft het SoZaWe-pand geplaatst op de voorlopige lijst van bijzondere gebouwen van na 1965, die de basis vormt voor de selectie van gebouwen die uiteindelijk de status van rijksmonument zullen krijgen. Het gebouw is bovendien voorgedragen om aan te wijzen als gemeentelijk monument.
Duurzaamheid avant-la-lettre
“In een tijd waarin men de mond vol heeft van duurzaamheid en hergebruik is het onaanvaardbaar om zo een enorm complex van nauwelijks 30 jaar oud alweer te slopen”, aldus Heemschut, de Vereniging Vrienden van Den Haag, het Cuypersgenootschap en SOS Den Haag. “Sloop en nieuwbouw gaan gepaard met enorme CO2-uitstoot en stikstofneerslag, terwijl Hertzberger het gebouw juist zo heeft ontworpen dat het valt aan te passen voor andere functies, zoals wonen. Duurzaamheid avant-la-lettre. Zijn bureau heeft daartoe een ontwerpplan gemaakt”.
Behoud en herbestemming
Herontwikkeling van het bestaande gebouw was ook de randvoorwaarde die de gemeente Den Haag stelde aan het rijk bij de verkoop van het complex aan de markt.
De bezwaarmakers: “Op verzoek van de ontwikkelaar die onder die voorwaarde heeft gekocht, liet de lokale overheid die voorwaarde vallen, hetgeen neerkomt op ontoelaatbare bevoordeling. Het oordeel van deskundigen over de mogelijkheden van behoud en herbestemming van het gebouw is bij het maken van dit bestemmingsplan niet gevraagd. Zoals zo vaak regeert een korte-termijn-visie en wordt kwaliteit in Den Haag te weinig gewaardeerd”.
Voormalig rijksbouwmeester Floris van Alkemade schrijft over het belang van bescherming van moderne bouwkunst: “De vanzelfsprekendheid waarmee nu vaak wordt gesloopt, lijkt een generatie later vaak te leiden tot verbijstering”.
Foto: Het voormalige ministeriegebouw van SoZaWe in Den Haag (foto Wikimedia Commons).