Museum De Waag te Deventer heeft een uitzonderlijk object in ontvangst genomen: een 500 jaar oud landsknechtzwaard, ook wel bekend als Katzbalger. Het wapen is het museum door de Vereniging de Waag beschikbaar gesteld.
Regelmatig doet de vriendenclub van het museum een significante aanvulling op de collectie. Zo zijn in het verleden zilverwerk en portretten voor de Koekstad veiliggesteld.
Afgelopen week kreeg de vereniging een bijzondere gift van Frans Borgonje. Deze IJssel-liefhebber en amateurarcheoloog struinde in de zomer van 2018 tijdens lage waterstand van de IJssel de voet van de kademuur af en trof een landsknechtzwaard aan, ruim vijf eeuwen oud. Ook een pareerdolk uit die tijd werd veiliggesteld. Dankzij de vrijgevigheid van Borgonje zijn de oude wapens vanaf nu in Museum De Waag te bewonderen.
Kort eenhandig wapen
Omdat het Europa van de late middeleeuwen weinig nationale legers kende, werden bij conflicten veelal huurlingen ingezet, vooral soldaten uit het toenmalige Duitsland en Zwitserland, geduid als landsknechten. Deze huurlingen waren vaak gewapend met pieken maar ook met haakbussen of tweehandige zwaarden.
Het landsknechtzwaard, relatief kort en eenhandig, werd vermoedelijk gebruikt als extra wapen voor gevechten op korte afstand. Op de kling van het zwaard bevinden zich nog resten van de leren schede. Die bood plaats aan een kleine priem die ook nog op zijn plek zit.
Bij de IJsselvondst stuitte Borgonje verder zowaar op een pareerdolk. Het gevonden type, ook wel ‘Main Gauche’ (linkerhand), werd gebruikt om slagen van de tegenstander af te weren. De rechterhand was vaak voorzien van een zwaard.
Van vondst naar restauratie
Omdat het aan de IJsselkade van Deventer aangetroffen exemplaar sterk verroest was geraakt, heeft het een lange behandeling moeten ondergaan. Vereniging de Waag nam de kosten voor het ontzouten en restaureren voor haar rekening.
Dankzij de opknapbeurt en met medewerking en expertise van Archeologie Deventer, Vereniging de Waag, vinder en schenker Frans Borgonje, Restauratieatelier Restaura in Heerlen en Deventer Verhaal wordt het collectiestuk nu zonder verder risico op verval aan het grote publiek gepresenteerd.
Foto: De officiële overhandiging van het vijfhonderd jaar oude landsknechtzwaard aan Museum De Waag (foto Viorica Cernica, Deventer Verhaal).