Minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) heeft vandaag (20 augustus) de W-hal in Eindhoven aangewezen als rijksmonument. De onderwijshal werktuigbouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven werd eind jaren ’50 ontworpen door Sam van Embden en Jacques Choisy. Nu wordt zij geprezen als toonbeeld van de ontwikkeling van het technisch onderwijs in Nederland.
De W-hal is aangewezen in het kader van het Aanwijzingsprogramma Wederopbouwperiode (1940-1965), dat wordt uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
Twee fasen
De wederopbouw in Nederland bestaat uit twee fasen. De eerste loopt van 1940 tot en met 1958, de tweede van 1959 tot en met 1965.
In die tweede fase werd, onder meer vanwege de babyboom, geïnvesteerd in onderwijs, vooral door de bouw van confessionele scholen en instellingen voor voortgezet, beroeps- en hoger onderwijs. Belangrijke uitgangspunten daarbij waren geografische spreiding en verhoging van het technische kennispeil. Vanwege de toegenomen welvaart groeide de behoefte aan hoog opgeleide technici en werd in Eindhoven een tweede Technische Hogeschool opgericht.
Universiteitscomplex
De W-hal, als onderdeel van het universiteitscomplex, is een toonbeeld van de groei en modernisering in Nederland na de Tweede Wereldoorlog.
Die groei en modernisering waren sterk zichtbaar in Noord-Brabant en specifiek in Eindhoven. Eindhoven was een van de steden die in die periode een schaalsprong maakte en emancipeerde als nationaal belangrijke locatie voor technologie en kennis. De aanwezigheid van industrie en bedrijven als Philips en DAF waren bepalend voor het vestigen van een technische hogeschool.
Minister van Engelshoven: “De W-hal is gebouwd als symbool voor het ‘progressief industrieel milieu’, dat er groeide. Theorie en praktijk kwamen samen: studenten werktuigbouwkunde zouden de geur van de werkvloer moeten opsnuiven. Hier studeerde en werkte ‘de ingenieur-in-overall”.
Flexibele hal
De W-hal, nu beter bekend als MetaForum, is ontworpen als flexibele hal voor machines en experimenten. Met het ontwerp werden destijds de grenzen van het technische ontwerp en de creativiteit opgezocht en geëxperimenteerd met nieuwe methoden.
De constructie met het opgespannen dak dat aan trekstangen hangt zorgde voor een vrij indeelbare ruimte. De gevels waren van glas, zodat je goed kon zien wat zich binnen afspeelde. Vanwege de relaties met andere disciplines, en ter bevordering van de integratie, was de W-hal met andere gebouwen verbonden door middel van loopbruggen.
Hoewel in 2007 nog sloop dreigde, kan de TU/e nu, na een ingrijpende renovatie in 2011/2012, de rijksmonument-status vieren. Meer over de Wederopbouwperiode en de 188 andere rijksmonumenten uit die tijd op https://cultureelerfgoed.nl/dossiers/wederopbouw
Foto: Bart van Ovenbeeke.