Tijdens de ArcheoDag 2022 van de provincie Utrecht op vrijdag 22 april kreeg wethouder Wil Kosterman van Wijk bij Duurstede de publicatie Graven naar de wortels van Dorestad. Wijk bij Duurstede De Geer in de Romeinse tijd en de vroege middeleeuwen uitgereikt.
De Groen Links-wethouder (kunst en cultuur, archeologie en monumenten), geboren Wijkse, zei ‘ontzettend trots’ te zijn op de roemruchte geschiedenis van haar gemeente. “Fijn dat er al decennia onderzoekers zijn die de historie steeds verder ontsluiten. Voor inwoners, maar ook voor anderen en niet te vergeten de jeugd geeft dit veel inzicht in wie wij zijn en waar we vandaag komen”.
Bodemvondsten
Dorestad, de befaamde middeleeuwse handelsnederzetting, is bij veel mensen bekend. Maar de bodem van Wijk bij Duurstede herbergt veel meer dan louter resten van Dorestad.
Hier zijn in de jaren negentig van de vorige eeuw door de voormalige Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB, nu RCE) op het terrein van De Geer bijzondere structuren en vondsten uit de Romeinse tijd en de vroege middeleeuwen opgegraven. Die werpen niet alleen een nieuw licht op Dorestad, maar ook op de wortels waaruit de handelsplaats is voortgekomen. Al die jaren van onderzoek zijn nu gebundeld in een publicatie van meer dan 750 pagina’s met vele overzichtskaarten en illustraties.
Militair station
Op De Geer werd vanaf ongeveer 1500 v.Chr. gewoond. De komst van Romeinse soldaten in de 1e eeuw na Chr. betekende een radicale verandering. De bewoning moest wijken voor de Limesweg die de forten langs de Kromme Rijn met elkaar verbond. In de late 2e-3e eeuw werd aan de weg een militair station gebouwd, dat onder meer diende ter verversing van paarden en als overslagpunt voor voedseltransporten. Over dit soort militaire posten is nog maar weinig bekend.
Bewoningscontinuïteit
De Geer behoort tot de weinige plaatsen in Nederland die in de loop van de 3e en 4e eeuw niet zijn verlaten. In die periode nam ook hier het aantal vondsten af, maar ze ontbreken niet. Sterker: de meeste munten dateren uit de 4e eeuw.
In deze en de volgende eeuw stonden er gelijktijdig twee tot vier boerderijen. De vondsten wijzen op nieuwkomers, mogelijk Franken van over de Rijn. Bijzonder is een muntschat van drie gouden munten en twee stukjes hakgoud uit het tweede kwart van de 6e eeuw.
Omgreppelde nederzetting
In de loop van de 7e-eeuw ontstond er een nieuwe omgreppeling met verschillende houten gebouwen. In de 9e -eeuw lag centraal binnen dit terrein een opvallend groot eveneens houten gebouw.
In de schriftelijke bron Annales Bertiani wordt gesproken van een villa non modica waar Friese handelaren in het jaar 863 naar toe vluchtten toen zij Vikingenschepen ontwaarden. De omgreppelde nederzetting lijkt te voldoen aan de beschrijving in deze bron.
Publicatie gratis downloaden
Het boek Graven naar de wortels van Dorestad. Wijk bij Duurstede in de Romeinse tijd en vroege middeleeuwen, onder redactie van J. van Doesburg & S. Heeren (Amersfoort, RAM-rapport 260), is gratis te downloaden via deze website.
Foto: Fraai versierde benen zwaardpuntbeschermer uit de Romeinse tijd (foto RCE).