De rijksoverheid gaat een grotere en actievere rol spelen bij ontwikkeling en behoud van de Collectie Nederland. Staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media) wil er onder meer voor zorgen dat er betere ondersteuning komt voor particuliere eigenaren van kunstwerken en collecties.
Eigenaren kunnen straks terecht bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) voor bijvoorbeeld advies over collectiebeheer en -behoud en over fiscale regelingen. Ook wil de bewindsvrouw het mogelijk maken om in uitzonderlijke gevallen onvervangbare en onmisbare kunstwerken voor Nederland te behouden.
Actieve steun particulieren
Uslu volgt daarmee in grote lijnen de aanbevelingen van de Raad voor Cultuur en de adviescommissies onder leiding van Sybrand van Haersma Buma en Alexander Pechtold.
“De Collectie Nederland bestaat niet alleen uit kunstwerken uit de collectie van het rijk. Juist verzamelaars en liefhebbers leveren een enorme bijdrage. Zij durven in hun verzameling soms vooruitstrevender te zijn en in veel gevallen delen ze hun collectie graag met publiek. Particulieren verdienen een actieve, ondersteunende overheid die hen met raad en daad bijstaat”, aldus de staatssecretaris.
Onvervangbaar en onmisbaar
Er komt op den duur een aanpassing van het vergunningensysteem voor het naar het buitenland uitvoeren van exceptionele kunstwerken. Voor objecten die voldoen aan bepaalde waarde- of ouderdomsdrempels moet een exportvergunning worden aangevraagd.
Dat geldt nu al voor uitvoer uit de EU, maar zal dan ook gelden voor export uit Nederland. Een onafhankelijke commissie geeft advies of een werk onvervangbaar en onmisbaar is. In dat geval kunnen Nederlandse partijen – waaronder het rijk, musea en particulieren – kijken of zij het willen en kunnen kopen. Is dat niet het geval, dan kan het object alsnog in het buitenland worden verkocht.
Uslu: “Dankzij deze vergunningen kunnen we van tevoren bekijken of we iets zó waardevol vinden, dat we het voor de Collectie Nederland willen behouden. Ik verwacht niet dat dit voor grote aantallen werken zal gelden, want ik ben niet van plan de kunstmarkt te verstoren. Het zal dan gaan om uitzonderlijke situaties, om bijzondere stukken”.
Commissie
Er komt een onafhankelijke adviescommissie Onvervangbaar en Onmisbaar, die zich moet buigen over de vraag of een kunstwerk of samenhangende collectie objecten onmisbaar en onvervangbaar is.
Ook adviseert deze commissie straks welke stukken moeten worden opgenomen in het bestaande register beschermde cultuurgoederen. Omdat daartoe een wijziging van de Erfgoedwet nodig is, zal het naar verwachting nog jaren duren voordat alle maatregelen van kracht zijn.