In Den Haag hebben VVD, D66, CDA en ChristenUnie na maanden van onderhandelen vandaag (woensdag 15 december) het nieuwe regeerakkoord gepresenteerd. Wat betekent dit voor de monumenten- en erfgoedsector? Bond Heemschut maakte alvast een voorlopige analyse.
In het akkoord, getiteld Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst, leggen de coalitiepartijen van het vierde kabinet Rutte hun werkafspraken neer. Het schetst dus in grote lijnen waar het de komende jaren heengaat met het landelijk beleid in Nederland.
Geen erfgoed, wel veel klimaat
Een eerste lezing laat volgens Heemschut zien dat de woorden ‘erfgoed’ en ‘monumenten’ geen enkele keer worden genoemd. Dit in tegenstelling tot, bijvoorbeeld, het woord ‘klimaat’ dat bijna 60 keer valt in het ruim 50 pagina’s tellende document.
“Toch betekent dit niet dat er geen dingen instaan die aan de monumentenwereld voorbij gaan”, constateert de erfgoedvereniging.
Zo is er de wens tot terugkeer van een ministerie van Ruimtelijke Ordening. Het rijk heeft het voornemen de regie terug te nemen op het gebied van woningbouw en energietransitie, maar ook over de bouw van grootschalige datacentra.
“Specifiek interessant”, aldus Heemschut, “is het feit dat hierbij de problematiek rond funderingen wordt genoemd als een opgave van het nieuwe ministerie. Het zijn immers veelal oude gebouwen die last hebben van zakkende funderingen”.
Aanpak verdozing
Daarnaast spreekt het nieuwe kabinet Rutte van het actief tegengaan van de verdozing van het landschap, iets waar Heemschut al jaren hardop voor pleit.
Woordvoerder Christian Pfeiffer: “De ruimtelijke inrichting van Nederland staat onder druk. Op het gebied van inrichting is verder de stevigere rol van het waterschap boeiend. Om de waterveiligheid te borgen wordt de watertoets krachtiger van aard. Dat kan gevolgen hebben voor een aantal grote projecten, zoals bij de nieuwbouw in Zaltbommel waar de waterveiligheid een discussiepunt is”.
Ombouw kantoren
Het kabinet Rutte IV heeft verder de ambitie om 15.000 woningen te verkrijgen door kantoren om te bouwen. Herbestemming dus. Heemschut: “Dat kan ook potentieel waardevolle gebouwen redden. Duurzaam is het ook”.
Slecht geïsoleerde huizen, zo blijkt uit het regeerakkoord, moeten op termijn niet langer verhuurbaar zijn. Dat in combinatie met de gewenste afschaffing van de verhuurdersheffing zal volgens de erfgoedvereniging een aanzienlijke versnelling van de vernieuwing van de huurvoorraad tot gevolg hebben. “Dat is een potentieel risico voor kwetsbare voor- en naoorlogse sociale woningbouwwijken. Vaak wordt uit gemak gekozen voor sloop in plaats van renovatie”.
Kringlooplandbouw
Heemschut vindt de in de landbouw gewenste omschakeling naar kringlooplandbouw interessant.
Dit ‘omdat hier mogelijk ruimte is voor oude gebruiken voor de inrichting van het agrarisch bedrijf, het cultuurlandschap en de terugkeer van kleinschalige gemengde bedrijven’. Ook de Nationale Omgevingsvisie dient te worden aangepast, Heemschut heeft daar actief aan meegewerkt.
Conclusie: “Het nieuwe regeerakkoord gaat niet direct in op monumenten en erfgoed, maar stelt wel behoorlijke veranderingen voor die direct aan de sector grenzen. De gevolgen daarvan zullen merkbaar worden”.
Het hele regeerakkoord is hier te downloaden