Jesse Breet is winnaar van de eerste Scriptieprijs Cultuurgoederen WOII. De gedeelde tweede plaats ging naar Leah Niederhausen en Eléonore Thole. De drie finalisten ontvangen elk een geldbedrag voor een ontwikkeltraject en krijgen de mogelijkheid om het onderwerp van hun scriptie op passende podia te delen.
Cultuurgoederen WOII is een aanmoedigingsprijs van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) voor onderzoekstalent op het gebied van cultuurgoederen en de Tweede Wereldoorlog. De prijsuitreiking was gisteren (woensdag 10 april) in het Noordbrabants Museum in Den Bosch tijdens het Platform Cultuurgoederen 1933-1945, op de Internationale Dag van het Herkomstonderzoek.
Winnend onderzoek
Met zijn scriptie Grootere diefstal bestond er dus niet. De roof van huisraden en het proces van Jodenvervolging in Nederland heeft Jesse Breet de scriptieprijs in de wacht gesleept. De jury was onder de indruk van dit onderzoek naar de alledaagse materiële cultuur, want de roof van huisraad geeft nieuw inzicht in de dynamiek van de Jodenvervolging. “Het onderzoek bevat een mooie verbindende factor tussen het hedendaagse en historische discours”.
Ook qua methode is de studie volgens de jury vernieuwend: visualisaties op basis van data, een voorbeeld van digital humanities, werken verhelderend. “Het onderzoek vult een lacune op in de bestaande literatuur over dit onderwerp. Bovendien werd meubelroof voorheen vooral als een Duitse operatie gezien, maar nu is aangetoond welke rol de Nederlanders erin speelden. De brede medeplichtigheid en onverschilligheid in de Nederlandse samenleving zijn geen gemakkelijke thema’s, maar het is belangrijk dat het onderzoek ook die belicht”.
Tweede prijs
De gedeelde tweede prijs is toegekend aan de scripties van Leah Niederhausen en Eléonore Thole. “De auteurs hebben grondig onderzoek gedaan en maken verrassende vergelijkingen die tot nieuwe inzichten leiden”, oordeelt de jury. “Beiden durven uit te zoomen tot grotere juridische en historische kaders, zonder daarbij nuances of specifieke omstandigheden uit het oog te verliezen”.
De drie finalisten zijn geïnterviewd en stellen zichzelf en hun onderzoek in deze blog voor.
Jury
De jury van de Scriptieprijs Cultuurgoederen WOII bestond uit:
- Susan Lammers (voorzitter), Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
- Iris Looman (plv voorzitter), Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
- Henrike Hövelmann, Joods Cultureel Kwartier
- Martijn Eickhoff, NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
- Jaap Cohen, Restitutiecommissie
Foto: De prijswinnaars van de Scriptieprijs Cultuurgoederen WOII 2024. V.l.n.r.: Eléonore Thole, Jesse Breet en Leah Niederhausen (foto Bram Petraeus).