Het Kempens Landschap is eigenaar geworden van het sprookjesachtige kasteeldomein Westmalle, met financiële steun van de gemeente Malle en de provincie Antwerpen. De aankoop wordt ter plaatse gezien als een belangrijke stap voor behoud van cultureel erfgoed en landschapsbescherming.
Het kasteeldomein Westmalle kent een geschiedenis die teruggaat tot 1100. Het domein omvat een landgoed met een statig kasteel, een uitgestrekt landschapspark, bossen en imposante dreven. Het oorspronkelijke bouwwerk had door de eeuwen heen diverse eigenaren, onder wie diamanthandelaar Bovie in 1848. Hij renoveerde het kasteel en liet het park aanleggen door de ontwerper van het Antwerpse stadspark.
In 1878 kocht baron E. de Turck het landgoed. Hij herstelde het kasteel, waardoor het zijn huidige uitzicht kreeg. Het park en zijn ruime omgeving zijn sinds 1977 beschermd als cultuurhistorisch landschap. Het kasteel zelf is beschermd monument. Het domein van 13 hectare kwam te koop na het overlijden van barones Van der Straten Waillet in 2021.
‘Summum van landschapsbehoud’
Volgens gedeputeerde Luk Lemmens (Erfgoed) ondersteunt de provincie Antwerpen de aankoop vanuit een ruimer erfgoedbeleid. “De zorg voor erfgoed is voor ons geen door wetten opgelegde plicht, maar een uitdaging om getuigen uit het verleden voor te bereiden op de toekomst. Monumenten als het kasteel Westmalle zijn herkenbare bakens in een veranderende omgeving. Zo kan ook het kasteel het verhaal van een dorp vertellen, geeft het een gevoel van trots aan een gemeenschap en bepaalt het op die manier mede onze identiteit”.
Lemmens’ collega Kathleen Helsen, ook covoorzitter van de Stichting Kempens Landschap, noemt domeinen als die in Westmalle ‘het summum van landschapsbehoud’. “Het gaat hier over een bijzondere combinatie van open ruimte, bebossing en historisch erfgoed. Onze organisatie zal de gemeente de nodige ondersteuning en expertise bieden om met dit unieke stukje erfgoed aan de slag te gaan”.
Herstel en herbestemming
Volgens Jan De Haes, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en tevens covoorzitter van het Kempens Landschap, onderstreept de aankoop de rol van de stichting als Vlaamse trust voor behoud van erfgoed en bescherming van landschap. “Samen met de gemeente Malle zullen we werken aan herstel en herbestemming van dit prachtige landgoed, met het oog op duurzaamheid en toegankelijkheid voor de hele gemeenschap”.
Burgemeester Sanne van Looy kan niet wachten: “Dit is een unieke kans om de pracht van het verleden te bewaren voor toekomstige generaties”.
Nu de sleuteloverdracht officieel rond is, zijn publieksopeningen gepland op zondag 17 maart en zaterdag 23 maart. Meer informatie staat op www.malle.be/publieksopening. Na 17 maart is het kasteel voorlopig niet meer toegankelijk. Hetzelfde geldt voor een groot deel van het parkdomein, dat om veiligheidsredenen gesloten blijft. Een flink aantal bomen krijgt een veiligheidssnoei en bruggetjes worden hersteld.
Foto: Het kasteel Westmalle en het omliggende park zijn, in tegenstelling tot de kasteeldreef, nog niet publiek toegankelijk. De Stichting Kempens Landschap en de gemeente zijn vastbesloten om daar snel verandering in te brengen (foto Pieter Bollen).