De kermiscultuur, behorend tot het immateriële erfgoed van Nederland, staat onder druk. De toekomst van exploitanten wordt steeds onzekerder, blijkt uit onderzoek van het journalistieke platform Brandpunt + van KRO-NCRV.
De enquête is gehouden onder leden van de Nederlandse Kermisbond, de brancheorganisatie voor het kermisbedrijf. Driekwart van de respondenten geeft aan dat de kermis veel minder financiële zekerheid geeft dan toen zij zelf jong waren.
Het onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van de nieuwe webserie van Brandpunt+, Kermisbloed, over vier kinderen van exploitanten. De serie is vanaf zondag 24 oktober te zien is op het YouTube-kanaal van NPO 3.
Kleur en opwinding
Iedereen van jong tot oud en van arm tot rijk is weleens in zijn of haar leven op de kermis geweest. Een kermis brengt kleur en opwinding.
De harten van jongeren gaan sneller kloppen en voor ouderen haalt de kermis een schat aan herinneringen boven. Wie weet hebben ze er hun partner ontmoet, gedanst in de spiegeltent of het eerste kusje in de rups gekregen.
De kermis zorgt voor sociale cohesie binnen een samenleving. Het is een ontmoetingspunt voor alle lagen in de gemeenschap en verbindt mensen.
Hogere kosten
Volgens bijna alle exploitanten die hebben meegedaan aan het onderzoek van Brandpunt + zijn de kosten echter alleen maar toegenomen. Terwijl de bezoekersaantallen volgens een kwart van de respondenten hetzelfde zijn gebleven en volgens 56 procent zelfs zijn afgenomen.
Daarom wil meer dan de helft dat hun kinderen een zo hoog mogelijke opleiding volgen en afronden.
Vastberaden doorgaan ondanks corona
De branche blijkt intussen flink geraakt door de COVID-19 crisis. Bijna tweederde van de exploitanten zag de omzet met 60 procent of meer afnemen. Het onderzoek laat echter ook zien dat zij – ondanks de moeilijke tijden – vastberaden zijn om door te gaan.
Alhoewel menigeen ingrijpende maatregelen heeft moeten nemen – van het gedwongen afscheid nemen van personeel (23 procent) en het afsluiten van leningen bij familie en vrienden (22 procent) tot het verleggen van de ondernemingsactiviteiten (50 procent) – geeft 90 procent aan niet te hebben overwogen te stoppen.
Familietraditie of burgerbestaan
Het kermisvak zit de jongeren uit de webserie van KRO-NCRV’s Brandpunt+ naar eigen zeggen in het bloed. Hun families zijn vaak al generaties lang werkzaam in de wereld van botsauto’s, suikerspinnen en Hully Gully’s.
Maar is deze cultuur nog wel een lang leven beschoren? Achter de attracties, feestverlichting en opzwepende muziek gaat een stevige strijd schuil. Wie wil overleven moet hard werken en slim ondernemen. Wie kiest nog voor het voortzetten van de familietraditie? En wie gaat voor meer zekerheid en dus voor het ‘burgerbestaan’?
Zoektocht
Kermisbloed volgt de nieuwe generatie kermisexploitanten in hun zoektocht naar een toekomst op, maar soms ook buiten de kermis. Wat betekent het om op te groeien op de kemis, hoe zien zij hun toekomst?
De attracties van de familie van de 21-jarige Toon staan vooral over de grens, omdat de toekomst van de kermis er daar rooskleuriger uit ziet dan in Nederland. Karel (18 jaar) komt dan wel uit een roemrucht kermisgeslacht, hij ontkomt er niet aan als stratenmaker wat bij te verdienen voor de familie.
De 24-jarige Denise (foto) heeft bewust gekozen voor een carrière buiten de kermis, maar is nog steeds vaak te vinden in de suikerspinnenkraam van haar zus. En met haar havodiploma kan de 18-jarige Agnes straks prima verder studeren, maar daar heeft zij het geduld niet voor: ze wil zo snel mogelijk een eigen attractie.
Kermisbloed, vanaf zondag 24 oktober om 12.00 uur bij KRO-NCRV op het YouTube-kanaal van NPO 3